Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
stacigenerała.Listydożonypisywałnamiętnie.Nieznosiłrozstańzrodziną
itylkowtensposóbmógłzoddaliwciążżyćjejsprawami,byćjejczęścią.Pisał
więcczęsto,dużoiobszernie,atakże–coistotnezpunktuwidzeniaczytelnika
–zeswadąorazwłaściwymsobiepoczuciemhumoru.Towłaśniejegosar-
kazm,liczneironicznekomentarzenadająlistomzupełnieniepowtarzalnycha-
rakter.OwartościkorespondencjidecydujerównieżpostaćHelenyKruko-
wieckiej.Generałznalazłwniejpowiernika,któregodarzyłbezgranicznym
zaufaniem.Cowięcej,hrabina,choćmężauwielbiała,tonigdyniewielbiłago
ślepo,toteżjestonanietylkobiernąadresatkąlistów,aleidoradcągenerała
orazuważnymobserwatoremjegopoczynań;osobą,zktórejopinią–czyto
wsprawachosobistych,rodzinnych,czytopolitycznych–zawszesięliczył.
Naturalnie,wprzypadkutakspecyficznegoźródłanależyzachowaćodpowied-
nidystans,gdyżKrukowieckichętniewkorespondencjieksponowałswoją
osobę,wyolbrzymiałlubpomniejszałznaczeniedanegowydarzenia,rolęin-
nychiswoją–wzależnościodnastroju,opiniioludziachiwrażenia,jakie
wjegoprzekonaniuwywrzedanainformacjanamałżonce.
uNajlepszelistytote,którenigdyniezostałyopublikowane”–pisałaVirgi-
niaWoolf.BezwątpieniadotakichzaliczasiękorespondencjaKrukowieckich,
choćzarazemtrudnoniewyrazićżalu,iżpozostajeonaciąglepozazasięgiem
szerszegogronaczytelników7.
Pomimoiżniniejszarozprawaobejmujeswymzakresemprzedewszystkim
okrespowstania1830-1831roku,analiziepoddałemcałąkorespondencjęhra-
biostwa.Byłotokoniecznechoćbydlaustaleniapewnychdanychfaktograficz-
nych.NajważniejszajednakbyłapotrzebaprzedstawieniasylwetkiKrukowiec-
kiego,naszkicowania,wmiaręmożliwości,jegoportretu.Korespondencjazcza-
sówpowstaniaobejmujekilkadziesiątlistów,główniegenerała.Chodzituprzede
wszystkimokorespondencjęzpoczątkówgrudnia1830roku,zokresulutowych
działańwojennych,anastępniezmiesięcyletnich,poprzedzającychobjęcie
przezhrabiegourzęduprezesaRząduNarodowego,awszczególnościtelisty,
którepisałprzedupadkiemWarszawyibezpośrednioponim.
DotejgrupyźródełnależyzaliczyćrównieżkorespondencjęrodzinnąKru-
kowieckichiWolskich8.Jestonaznaczniemniejobszerna,alestanowidobre
uzupełnienieepistolograficznejspuściznymałżonków.Należyrównieżzazna-
czyć,żewpozostałycharchiwachibibliotekachznajdująsięzaledwiepojedyn-
czelistyocharakterzeprywatnym,związanebezpośredniozosobągenerała9.
WArchiwumPaństwowymwŁowiczu(oddziałArchiwumPaństwowego
7Przygotowaniedopublikacjitakobszernegozbiorumusibyćzadaniemzakrojonymnalata.Wchwili
obecnejpracujęnadprzygotowaniemdodrukukorespondencjiKrukowieckichzokresupowstaniali-
stopadowegoorazdziennika,którygenerałprowadziłnazesłaniuwRosji.Publikacjędziennikagene-
rałowejprzygotowujeEmiliaKolinkozUniwersytetuWarszawskiego.
8BUW,543,KorespondencjaJanaiHelenyKrukowieckichzmatkąTeklązDzieduszyckichWolską
wlatach1819-1838;BUW,544,uKorespondencjarodzinnagen.JanaKrukowieckiego”zlat1785-
1841.
9Toznaczytakie,którychbyłnadawcąlubodbiorcą.Odnalezienierodzinnych(dowujaz1815r.:
BPAU,9716,nlb.)orazprzyjacielskichlistów:doKajetanaKoźmianaz1813r.(BPAU,2031,t.1,
k.66-68)czydogen.WincentegoKrasińskiegoz1820r.(BK,2441,k.11),milezaskoczyłopiszącego.
