Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
17
wPolscewroku1830i183149.Nadającswemudziełupozoryobiektywizmu
(piszeosobiezawszewtrzeciejosobie),autorpragnąłzająćstanowiskohisto-
rykapowstania.Silniejszeokazałysięjednakosobisteanimozjeorazduma,
którewypaczyłyprzedstawionyprzezautoraobrazludziizdarzeń.Bałamut-
nychanegdot,ostrychocen,wręczoszczerstwpodadresemKrukowieckiego
(aleiPrądzyńskiego)pełnesąwspomnieniaMichałaModzelewskiego50.In-
trygującegomateriałuźródłowegojestwnichniewiele,stanowiąonenato-
miastjednązeskrajniejszychegzemplifikacjiczarnejlegendyKrukowieckiego.
PodobnierzeczsięmazeSzkicembiografcznymKrukowieckiegopióraPiotra
Łagowskiego51orazKsięgąrycinJózefakniaziaPuzyny52.Ciekawewnioski
przynosiporównanierękopisówpamiętnikówPrądzyńskiego53zwersjąogło-
szonądrukiemprzezBronisławaGembarzewskiego,atakżekonfrontacjajego
RelationdelachutedeVarsovieen183154zinnymipozostawionymiprzezniego
tekstami,zwłaszczawodniesieniudorokowańpolsko-rosyjskich6-8września.
PodobnyzabiegnależyzastosowaćwprzypadkurelacjiFeliksaBreańskiego55,
szefasztabuprzybocznegoprezesaRząduNarodowego.Pozostałerękopi-
śmiennepamiętnikiwnosząniewielenowegodobadańnadKrukowieckim56.
Zeźródełdrukowanychnależywymienićwspomnianąwyżejspecjalną,nie-
malmonumentalną,edycjęźródełdotyczącychwojnypolsko-rosyjskiej,przy-
gotowanąprzezBronisławaPawłowskiego,atakżeprotokołysesjisejmowych
zokresu1830-1831,opracowaneprzezMichałaRostworowskiego57.Znacznie
wcześniej,zrodzonyzpolistopadowychrozliczeńipolemik,światłodzienne
ujrzałwybórdokumentów(rozkazy,instrukcje,relacje,listy,wspomnienia)
49Ossolineum,3518/I-3519/I;3520/I-3521/I,t.I-II.Sątodwiewersjetejpracy.Drukiemukazały
sięnatomiastMojeprzypomnieniaodurodzenia.PamiętnikiMaciejaRybińskiego,ostatniegowodza
naczelnegopowstanialistopadowego,opr.Z.Fras,N.Kasparek,Wrocław1993.
50BJ,5143,Modzelewski,op.cit.Autorwpowstaniusłużyłpoczątkowowsztabiegen.Małachow-
skiego,potemm.in.wsztabiegen.JózefaKamińskiego;wczerwcudostałsiędoniewolirosyjskiej,
zwolnionyw1832r.
51BPP,429,Papierypłk.PiotraŁagowskiego,t.VI,s.9-41.
52Wcharakterystykachprzedstawicieligeneralicjipowstaniaubiogram”Krukowieckiegoskładasię
zaledwiezjednegozdania:uZdrajcaOjczyzny–nawłasnąhańbęumarłwWarszawie1850”.Zob.
Ossolineum,6773/II,Puzyna,s.13.
53BKUL,IgnacyPrądzyński,Pamiętniki.Trzebajednakpodkreślić,żepamiętnikitenieobejmu-
jąokresu6-8września1831r.(kończąsięnaspotkaniuPrądzyńskiegozgen.PiotremDannenber-
giem4września).
54BKUL,59,IgnacegoPrądzyńskiegoiinnych:rozprawy,recenzje,polemikiinotatkiowojnier.
1830/1831,k.99in.
55BPP,3554,uRękopismPułkownikaFeliksaBreańskiegoowypadkachmającychmiejsceprzed
poddaniemWarszawy1831”.KopiarękąFerdynandaDienheim-Chotomskiego.Zastrzeżeniado
ogłoszonejdrukiemautobiografiiBreańskiego(opr.J.Frejlich,Kraków1914)zgłaszałaW.Kna-
powska:Uzupełnieniado„Autobiografii”generałaFeliksaBreańskiego,KH,t.XL,1926,s.618-621
(m.in.błędneuznanieprzezFrejlicha,żeaneksy,naktórepowołujesięBreański,zaginęły).
56ChoćwartowyróżnićnotatkiMaciejaBayera,wktórychjestniecoinformacjiorodziniegenerała:
BPAU,25,Pamiątkizr.1831MaciejaBayer[Baijer]podporucznikazKorpusuInżynierów.Listy,
nominacje,dyplomy,rozkazyiinnedokumentydotycząceprzebiegusłużbywojskowej.
57DyaryuszSejmur.1830-1831,t.I-VI,wydałM.Rostworowski,Kraków1907-1912.
