Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wstęp
związanychzdziejamiIIkorpusugen.Ramorina58.Jednaknajwiększyzbiór
materiałów,dotyczącybezpośrednioosobyKrukowieckiego,przygotowałjego
dawnypodwładnyKarolForster59.Emigracyjnypublicystaipisarzniepotrafił
pogodzićsięzniesprawiedliwą,wjegoprzekonaniu,opiniąogeneraleijuż
wjednymzeswychpierwszychdzieł(Pologne,Paris1840)pozytywnieprzed-
stawiałjegorolęwpowstaniulistopadowym.WuznaniudobrejwoliForstera
Krukowieckiprzesłałmuw1844rokuodpisyniektórychdokumentówzeswe-
goosobistegoarchiwumznadzieją,żeposłużąoneForsterowidopracynad
kolejnymipublikacjami.ZwiązanydośćbliskozHotelemLambert,Forster
dopieropoponad20latachpowróciłdodawnychplanów60.W1867rokuza-
brałgłoswpolemicedotyczącejIIkorpusu61,dziękiczemuodnalazłgoAlek-
sanderKrukowiecki,syngenerała.Tenostatni,mocnozainteresowanyrehabi-
litacjąojca,przekazałForsterowikolejnedokumenty.Dopierowtedyweteran
powstaniaprzygotowałobszerną,podzielonąnatrzyczęścipublikację62.Zna-
lazłosięwniejsporoźródełorozmaitymcharakterze:własnoręcznenotatki
Krukowieckiego,instrukcje,rozkazy,listyprywatneiurzędowe,atakżeważna
pracaPrądzyńskiegoOzdobyciuWarszawyzkrytycznymiuwagamihrabiego63.
Publikacjata,choćniezwykleistotna,musibyćjednaktraktowanaprzezhisto-
rykazwielkąostrożnością.Popierwszestanowionaefektstarannejselekcji
spuściznypogenerale,dokonanejnajpierwprzezsamegoKrukowieckiego,
apotemwjeszczewiększymstopniuprzezjegosynaiForstera,toteżniemoże
dostarczyćpełnegoobrazudziałalnościgeneraławpowstaniu.Podrugie,zapa-
trzonywKrukowieckiegoForsterzdużąswobodąwprowadzałpoprawki
wotrzymanychdokumentach,nietylkostylistyczne;naprzykładdowolnie
usuwałznichwszelkiefragmenty,któremogłyprzedstawićjegobohatera
58Korpus2gipolskiw1831roku,od23sierpniado16września,czyliopisydziałań,rad,marszów,uwagi,
recenzye,rozkazy,odezwy,zebraneprzezWalentegoZwierkowskiego,Paryż1844.Redaktorzbio-
ruznanyjestszerzejzesłynnegocykluMarianaBrandysa,Koniecświataszwoleżerów,t.I-V,War-
szawa1972-1979.
59Zob.biografię:R.Jaskuła,KarolForster.Emigracyjnydziałacz,pisarziwydawca1800-1879,Kra-
ków2002.
60PrzyczynądługiegomilczeniaForsterabyłrównieżfakt,żenieotrzymałodrodzinyhrabiegożad-
nychnowychdokumentów,które–wedleobietnicysamegoKrukowieckiego–miałymuzostać
przekazanepojegośmierci.
61K.Forster,DoSzanownejRedakcji„DziennikaPoznańskiego”zpowodu„Przyczynkudodziejów
kampaniir.1831”,(podp.:Berlin,25listopada1867),DziennikPoznański,nr277,1XII1867.Owym
uPrzyczynkiem”byłlistotwartyWładysławaZamoyskiegowobroniegen.Ramorina(tamże,nr262,
14XI1867),którybyłzkoleiwywołanyzamieszczonąwtejgazecie(październikowenumery:231
i233-236)recenzjąIVtomuPowstanianarodupolskiegoLudwikaMierosławskiego.
62[K.Forster],Powstanienarodupolskiegowr.1830-1831.RyshistorycznypopartypapieramiGene-
rałaHr.Krukowieckiego,przedost.[atniego]PrezesaRząduNarodowego,skreślił…,cz.I:Dodziejów
narodupolskiego1815-1830.Powstanienarodupolskiego1830-1831;cz.II:Zprywatnejkorresponden-
cyigenerałaHr.Krukowieckiego;cz.III:UrzędowepapierygenerałaHr.Krukowieckiego,przekazanemi
przezsamegogenerała,adoręczonemiprzezjegosynaAleksandrahr.Krukowieckiego,[TekaNarodowa]
Berlin1873(pracaukazałasięjużwpołowielistopada1872r.).Każdaczęśćposiadaodrębnąpagina-
cję.
63I.Prądzyński,OzdobyciuWarszawywroku1831,[w:]Forster,Powstanienarodu,cz.III,s.200-
230–tutajpierwszyzestawprzypiskówKrukowieckiego;drugi,osobno,dalej:s.231-242(tucyto-
wanyjako:[J.Krukowiecki],Przypiskigenerałahr.…zrobionewroku1832…).
