Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
9
Wartozwrócićuwagę,żechoćhistorykopiniowałpostępowaniepewnego
kręguuczestnikówwydarzeń,touwypukliłrolęwłaśnieKrukowieckiego.Nie
JózefaChłopickiego,nieJanaSkrzyneckiego–aprzecieżichdziałalnośćnie-
wątpliwiemieścisięwramachwyżejzaprezentowanejdefinicjizdrady.Wpo-
równaniachdoswychpoprzednikówKrukowieckijednoznaczniewypadanaj-
gorzej.NegatywneocenypostaciChłopickiegobędziezawszełagodzićjego
bohaterskapostawapodGrochowem,zaśSkrzyneckiegobędąopromieniać
sukcesyofensywywiosennej.AKrukowiecki?Podczasswychtrzytygodnio-
wychrządówniepoprowadziłnarodudożadnegozwycięstwa,ajedynieprzy-
pieczętowałupadek.NajsilniejoczywiścienasądyoKrukowieckimoddziały-
wałajegopostawawdniach6i7września1831roku.Wefekcietradycjanaro-
dowanajednymbiegunieumieściłazmitologizowanywizerunekobrońców
WoliiredutyOrdona,anaprzeciwnym–Krukowieckiego.Zjednejstrony
posuniętedoostatecznościpoświęcenie,zdrugiejzaśohydnekapitulanctwo,
hańba,zdrada.Obrazczarno-biały,przemawiającydowyobraźni,niezwykle
uproszczony,aprzecieżgdzieśpomiędzytymiprzeciwstawnymibiegunami
mieścisięskomplikowanylosczłowieka.
Dotychczasbrakujerzetelnejnaukowejmonografiipoświęconejgen.Janowi
Krukowieckiemu.Przyczyntejpoważnejlukiwpolskiejhistoriografiizpewno-
ściąniemożnaupatrywaćwbrakuźródeł.Spuściznarękopiśmiennapogenerale
jestogromna.PrzekazanaprzezrodzinęTowarzystwuNaukowemuWarszaw-
skiemu,znajdujesięobecniewzbiorachBibliotekiUniwersytetuWarszawskiego
iobejmuje42jednostkiarchiwalne4.Stanowionabazę,bezktórejpogłębione
badanianadpostaciąKrukowieckiegobyłybyniezwykleutrudnione,jeślinie
niemożliwe.Zawartośćtegozbiorumożnapodzielićnakilkagrup.
1.Źródłaocharakterzeprywatnym.Nieocenionąwartośćdlahistorykapo-
siadazwłaszczaolbrzymiakorespondencjagenerałazżonąHelenązWolskich.
Mieścisięwniejogółem746listówmałżonkówzlat1819-1835,którełącznie
zajmują1490kart5.JeślichodziobadanianadhistoriąKrólestwaPolskiego
ipowstanialistopadowego,jesttoabsolutnyewenement6.Owysokiejwartości
poznawczejowychlistówdecydujeprzedewszystkimichosobisty,częstona-
wetintymnycharakter,którypozwaladokładniepoznaćrelacjełącząceKruko-
wieckich,zaznajomićsięzichwielkimi,aleitymimniejszymi,codziennymi,
problemami.Jesttowszczególnościźródłopierwszorzędnedopoznaniapo-
Skrzyneckiego.Problemzdrady.Rok1831wtradycjinarodowej(GłoswdyskusjinadmakietąIItomu
„HistoriiPolski”),KH,t.LXIV,1957,s.186.Natęopiniętrzebajednakspoglądaćprzezpryzmat
specyficznychrealiówepoki,wktórejpowstała.
4ZbiórzostałuporządkowanyprzezAdamaMoraczewskiegowokresiemiędzywojennym,zob.
A.Moraczewski,PapierygenerałaJanaKrukowieckiego,ichzawartość,losyistanobecny,Archeion,
t.X,1932,s.110-120(równieżjakoodbitka:Śrem1932);I.Wiktorowska,SulikowskiKarolPaweł
Aleksander,PSB,t.XLV,2007-2008,s.441-442.
5BUW,542,vol.I-VIII.
6PodobniejakwbadaniachnaddziejamiKsięstwaWarszawskiegoListydożonyzwojennapoleoń-
skichAntoniegoPawłaSułkowskiego,wydaneprzezRobertaBieleckiego,Warszawa1987.Zbiór
korespondencjiSułkowskiegojestkilkakrotniemniejszyodzbiorulistówKrukowieckich.
