Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
AleksanderJankowski
zaświadectwopowszechnościportretutrumiennegowceremoniach
pogrzebowychszlachtywielkopolskiej,licznej,wmiaręmajętnejido
końcaRzeczypospolitejhołdującejideologiisarmackiej.
Nakrytyczneipogłębionestudiaoczekujekwestiafunkcjiportretu
trumiennegowosobnychpochówkachciała,jakiserca(bądźinnych
organów).
Dociekańianalizwwymiarzepodstawowymwymagamiejsceifunk-
cjaportretutrumiennegopoceremoniipogrzebowej.Wtymkontekście
niezbędnesątakżebadaniazwiązkówtypuwyobrażeniowegoirolipor-
tretutrumiennegozmalowanymnablaszeepitafium,takimjakchoćby
epitafiakrólewskiezkościołaklasztornegoOjcówKamedułównaBie-
lanachwWarszawie(wszystkiezok.1673):WładysławaIVWazy,Jana
KazimierzaorazMichałaKorybutaWiśniowieckiego56.Problemytepo-
zostająniemalnieobecnewliteraturze57.
Opracowaniawymagawreszciewarstwaliterackaportretówtrumien-
nychitabliczekinskrypcyjnych,tworzącychzmalowanymwizerunkiem
ukomplet”58.Tekstyodzwierciedlająwrażliwośćimentalnośćludziepoki.
Portrettrumienny,choćniebyłkanoniczniezwiązanyzliturgią,jednak
włączonydoprzestrzenisakralnejstałsięnośnikiemtreściwpisanych
wrytceremonii.Niekiedymówiotymwprostinskrypcjanaportrecie,
takjakwkonterfekcieZawadzkiej,herbuKorzbok59,naktórymumiesz-
czonofragmentpieśniSalveRegina,śpiewanejwedługRytuałuPiot-
rkowskiegopodczasskładaniaciaładogrobu.Najczęściejjednakwi-
zerunkomtowarzysząpanegirykisławiącewojennezasługi,pobożność
ihojnośćdlaKościoła,wzorowowypełnianeobowiązkimałżeńskieiro-
dzicielskie,anawetzgodnerelacjezsąsiadami[ryc.4–5].Taprozaipoe-
zjaniejestwysokichlotów.Ktobyłjejautorem?Skądczerpałinspiracje?
56MalowanefarbąolejnąnablaszemiedzianejepitafiakrólewskiezkościołaOjcówKame-
dułównaBialanachwWarszawiemajązbliżonykształtiformat(ca80/81x54/57cm),
zwyobrażonymosiowowgórnejpartiiniewielkimportretemnaowalnym,obramionym
polu;SzczepańskaJ.1969,s.288‒290.
57ProblempoegzekwialnejfunkcjiportretutrumiennegozaledwiezasygnalizowaliJoanna
DziubkowaiPrzemysławMrozowski;DziubkowaJ.2000,s.173–174;MrozowskiP
.2000b,
s.92,97
.Szerzejofunkcjiportretówtrumiennychpoceremoniipogrzebowejzob.:A.Jan-
kowski,„Oczompamięćpozostawiona”
.Portrettrumiennypoegzekwiach–tekstwtymżetomie.
58ObiecującypunktwyjściadodalszychstudiówstanowiąspostrzeżeniaJackaKolbuszew-
skiego;por.:KolbuszewskiJ.2000,s.19‒28.
59Portrettrumiennyzok.1650r.wMuzeumArchidiecezjalnymwPoznaniu,reprod.Dziub-
kowaJ.1996,Katalog,poz.196,s.176.
