Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Winckelmann,czyliustanowienierzeźbiarskiegoideału…
37
byuczynićgowpełniobecnymibyprzekształcićwzrokwdo-
tyk,którypozwolipoczućto,cowidziprzedsobą.
Poruszasięodjednegopunktudokolejnego,szukającodpoczynku,które-
goniemożeznaleźć.Niemożebowiemznaleźćjednegopunktuwidzenia,
zktóregomógłbyzobaczyćcałedzieło,żadnaztysięcyperspektywnie
jestwystarczająca.Takdługo,jakuprzywilejowanyzostajejedenpunkt,
żywedziełoprzemieniasięwpłótno,apięknokolistychkształtówroz-
członkowujesięwżałosnywielokąt.Dlategoonzmieniamiejsca,jego
okostajesiędłonią,apromieńświatłajegoduszypalcem,któryjestjesz-
czedrobniejszyniżdłoń.Zeswojejduszystarasięuchwycićobraz,który
powstałzdłoniiduszyartysty.Terazgoma!Iluzjazadziałała;rzeźbażyje
ijegoduszaczujetożycie.Taduszamówidoniej,niejakowidząca,lecz
czującaidotykająca.Chłodnyopisposąguniedajewięcejniżobrazowe
przedstawieniemuzyki;lepiejtoporzucić8.
DlaHerderaWinckelmannjestwięcnietyleobserwatorem
czybadaczem,ileprzedewszystkimkochankiem,którypragnie
zbliżyćsiędoukochanegoobiektu.Tymobiektem,posągiem,
doktóregoodwołujesiępoprzezWinckelmannaHerder,jest
TorsBelwederskiopisanyprzezniemieckiegohistorykasztuki.
Towłaśnietenopis(zamieszczonywsłynnychDziejachsztuki
starożytnej,1764)wpłynąłnaukonstytuowaniesięliterackiego
idiomuWinckelmannaiukształtowałszczególnytyprefleksji
orzeźbie,któraulegaprzeobrażeniuwjęzykuliterackim.
ProwadzęcięterazkusłynnemutorsowiHeraklesa,dziełunajpiękniej-
szemuwswoimrodzaju,zasługującemuwpełninakażdąpochwałęina
zaliczeniedonajwyższychwytworówsztukispośródtych,coprzetrwa-
łydonaszychczasów.Jakżecigoopiszę,skoroograbionogoznajpięk-
niejszychinajznamienitszychczęścijegonatury?Postaćbohaterasiedzi
zmaltretowanaiokaleczonajakpotężnydąb,powalonyiociosany,po-
zbawionykonarówigałęzi,takiżpozostałjedyniepień;brakujegłowy,
ramioninógorazgórnejczęścipiersi[OTB16]9.
8Tamże,s.41.
9J.J.Winckelmann,OpisTorsuBelwederskiegozRzymu.Myśliona-
śladowaniudziełgreckichwmalarstwieirzeźbie,tłum.J.Górny,T.Oso-
siński,wstępM.Mencfel,Warszawa2015,s.16.Wszystkiecytatywedług
