Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Winckelmann,czyliustanowienierzeźbiarskiegoideału…
41
ducha15,któraekspresjęidoraźnążyciowośćpodporządkowuje
duchowejformie16.
Jeślimaterialnośćmazostaćpodporządkowanaduchowemu
ideałowi,tostajesiędlaWinckelmannawłaściwieniewidoczna.
Jestwyłącznietransparentnymnaczyniem,wktórymujawnia
siębezżadnychzakłóceńizapośredniczeńduch.Przejrzysta,
doskonałaformauobecniadoskonałegoducha,dlategotoWinc-
kelmannwłaśnieustanowiłwswoichopisachposągówmodel
dziełarzeźbiarskiego,któreposiadaduchowewnętrze,aforma
służywyłącznieumożliwieniuwyłonieniasiętegownętrza17.
15Jakstaramsiępokazaćwkolejnychczęściach-modernistyczny
monumentbędziezmierzałdouchwyceniatego,comomentalne,zmienne
iczęstoprzypadkowe.
16HeglazWinckelmannemłączyprzedewszystkimprzekonanieoty-
powościrzeźby,którauchwycato,coniezmienneistałe.Nieprzedsta-
wiawięcdziałania(Heglowskiegoduchawdziałaniu),leczobiektywność
(duchaobiektywnego),przezconiezawierażadnejsubiektywności,nie
mateżprzedstawiaćruchu:nRuch,jakoruchwłaściwy,znajdujedlasie-
bieniewielemiejscawrzeźbiejakotakiej,oilenieprzeszłaonajeszcze
dosposobuprzedstawianiazbliżonegodojakiejśdalszejformysztuki.
Głównymzadaniemrzeźbyjestprzedstawieniespokojnejpostacibóstwa,
zamkniętejwsobieiniewplątanejwżadnąwalkę”.Zob.G.W.F.Hegel,
Wykładyoestetyce,tłum.J.Grabowski,A.Landman,objaśnieniaA.Lan-
dman,t.II,Warszawa1996,s.498.Ichoćśrodkiemwyrazurzeźbyjest
materialność(przezcoHegelsytuujejąniżejodmalarstwa),tomaterial-
nościąwłaściwąrzeźbiejestnelementcielesny”-nwłasnacielesność
ducha”.Dlategonajdoskonalszympunktemrozwojurzeźbyjestgrecka
rzeźbaklasyczna,wniejbowiempoprzezidealnąformędochodzidoucie-
leśnieniaducha”.Itowłaśnie,zdaniemHegla,odróżniarzeźbęodarchi-
tektury;warchitekturzetrudnodostrzecducha,bomateriałtejsztukijest
zbytmasywnyiprzytłaczający,aformaprzesadnieabstrakcyjna.Wrzeź-
biezkoleiwłaśniezasprawąrozpoznawalnej,cielesnejformymożliwe
stajesięodczucieducha.nPostaćtworzonaprzezrzeźbęzrywaprzetozar-
chitektonicznymcelemsłużeniaduchowizaczystozewnętrznąprzyrodę
iotoczenieiracjęswegoistnieniaposiadawsobiesamej”.Zob.tamże,
s.437.
17TerozpoznaniaWinckelmannabędąmiałyistotneznaczeniedla
SamuelaTayloraColeridge’aiSchlegla.BruceHaleywyjaśniatoznacze-
niepoprzezzastosowanieprzezWinckelmanna(niebezpośrednio)modelu
