Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Winckelmann,czyliustanowienierzeźbiarskiegoideału…
43
dlańwłaściwością-bezruchem21-zostajeprzezWinckelmanna
potraktowanajakofiltrdoszerszejdiagnozyspołecznejikreacji
utopiipolitycznej,bongreckiartysta,żyjącypodłagodnymiczy-
stymniebem,wwarunkachpolitycznejwolności,obyczajności
iwprzekonaniuospołecznejakceptacji(ł)sięgaideału”22.
Grecja,którapowołaładoistnieniadziełatakiejakTorsBel-
wederski,jestprzestrzeniąpozbawionąnapięćiprzemocy-to
społeczeństwofunkcjonującewsposóbbezkrwawy23,wktórym
nawetumierającygladiatorzydostarczająwzorówdziełprzepo-
jonychspokojemiwzniosłością[OTB33].Cenązanszlachetną
prostotęiłagodnąwielkość”[edleEinfaltundstilleGrösse]jest
jednakżepacyfikacjawszelkichwewnętrznychopozycjiispięć
pomiędzygłębiąipowierzchniątakwspołeczeństwieGreków,
jakiwściślezwiązanejznimrzeźbie.Spokójmożebyćosią-
gniętywyłącznienadrodzeprzezwyciężenianiepokojów,które
sąwidocznewWinckelmannowskichopisachujednolicających
iuspokajającychwszelkienapięcia.Tebowiemniemieckiba-
daczlokujewyłączniewestetycesobiewspółczesnej,którąwy-
raźnieprzeciwstawiagreckiemuideałowi:
Wwiększościposągównowszychmistrzówmożnazauważyć,żewści-
śniętychpartiachciałaskóratworzydrobne,zbytwyraźniezaznaczone
fałdy;wrzeźbachgreckichzaśpodobnefałdy(ł)układająsięłagodnie
jakfalewynikającejednazdrugiej(ł).Greckiearcydziełaukazująnam
skórę,któraniejestnaprężona,leczłagodnieopinazdroweciałowypeł-
niającejąbezzbędnegonaciągania.Przywszystkichzwrotachczęściciała
skóratatworzyznimjedność.Wprzeciwieństwiedonaszejnietworzy
nigdyosobnychioddzielnychodciałamałychfałd[OTB37].
21Bezruch,spokójimartwotadziełaantycznegobędąkrytykowane
przezColeridge’ajakonośnikiśmiercipozbawionewitalnegopotencjału.
SzerzejpiszęotymwczęścipoświęconejMarmurowemufaunowiHa-
wthorne’a.
22M.Mencfel,Odzyskanyurokkopii,w:J.J.Winckelmann,OpisTor-
suBelwederskiego,dz.cyt.,s.6.
23AnthonyVidlernazywawprosthellenizmWinckelmannanbez-
krwawym”.Zob.A.Vidler,TheArchitecturalUncanny:Essaysinthe
ModernUnhomely,Cambridge1992,s.59.
