Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
Winckelmann,czyliustanowienierzeźbiarskiegoideału…
IdealnaformasymbolicznawyprowadzonazWinckelmannow-
skichrozważańopartajestnaunieruchomieniuciałaiuczynie-
niugoprzejrzystym,dziękiczemujedenzjegouczniów,Georg
FriedrichCreuzer,mógłpowiedzieć,żesymbolnjestdziełem
rzeźby”18.
KluczowąwłaściwościąrzeźbyzdefiniowanejprzezWinckel-
mannajakowzorzecformysymbolicznejjestnieludzkispokój19,
którysprawia,żeposągjestnośnikiemnieżycia,leczśmierci.
Życiejakorozbicieduchaizmysłówzostajezanegowane,by
ustąpićmiejscaideałowispokojuwyłonionemubezpośrednio
zumysłuartysty20.Estetykadziełarzeźbiarskiego,zkluczową
fizjonomicznego,wktórympowierzchniaciałastajesięmanifestacjąwnę-
trza-duszy,umysłu,wewnętrznychuczuć-B.Haley,LivingForms,
dz.cyt.,s.116.
18W.Benjamin,ŹródłodramatużałobnegowNiemczech,tłum.
A.Kopacki,posłowieA.Lipszyc,Warszawa2013,s.215.Jakbędę
sięstarałapokazaćwkolejnychrozdziałach,tylkonaprawachideału
rzeźbiarskiegoWinckelmanna,ucieleśnionegowzgodnościtreściifor-
my(orazprzejrzystościtejdrugiej)możliwebyłonazwaniesymbolu
ndzieckiemrzeźby”.Nowoczesny(począwszyodromantyzmu)rozum,
poszukującyjednościwtym,coheterogeniczne,będzierozbijałhomo-
genicznośćWinckelmannowskiejrzeźby,awefekcietegorozbiciarzeź-
bastaniesięfigurąalegorycznegorozpaduiwtórnej,heterogenicznej
jedności.
19TęobserwacjęWinckelmannawykorzystaGoethewskazując,że
towłaśnierzeźbajesttym,copozbawialudzkąpostaćwszystkiego,co
przypadkowe,sprowadzającjądoesencji.Posągprezentujeto,coludz-
kie,jakoautonomiczneisamowsobiekompletne.Goethetraktujeposąg
jakoantyhistorycznyideałtrwającywizolacjiodotaczającegoświata
itworzącyswojąwłasnąprzestrzeń.Tym,coróżniGoethegoodWinckel-
manna,jestjednakżeprzekonanieonżyciowościrzeźby”,któramamoc
tchnięciażyciawludzkąfigurę.Zob.więcej:B.Haley,LivingForms,
dz.cyt.,s.15.
20Otymparadoksienżyciadziełasztuki,którejestśmiercią”pisze
FrankKermode,wskazującm.in.,żetoPaterwopowieścioEmeraldzie
Uthwarcieeksponujezapomocąrzeźbiarskichwłaściwościfakt,żesed-
nemdziełasztukijestśmiertelnezatrzymanie.Zob.F.Kermode,Romantic
Image,London-NewYork2002,s.159.OtekściePaterapiszęszerzej
wczęściIV-RzeźbiarskiepodmiotowościwedługWalteraPatera.
