Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Badaniafizykochemicznewpreformulacjileku
dalania),atakżewtakichprocesach,jakrozpuszczanie,tworzeniesoli,oczyszcza-
nie,rozdziałchromatograficznyorazprojektowanieoptymalnejformyleku.Stała
dysocjacji(K
a
)wyrażastanrównowagipomiędzyformązjonizowanąaniezjonizo-
wanącząsteczkiijestokreślanaodpowiednio:
dlakwasów
HA⇔H
+
+A
-
dlazasad
BH
+
⇔B+H
+
dlakwasówwieloprotonowych
K
a
=
[H
[HA]
+
][A
-
]
(2.2)
K
a
=
[B][H
[BH
+
+
]
]
(2.3)
H
2
A⇔H
+
+HA
-
K
a
=
[HA
[H
-
][H
2
A]
+
]
HA
-
⇔A
2-
+H
+
K
a
=
[A
2-
[HA
][H
-
]
+
]
(2.4)
(2.5)
Wpowyższychrównaniach[HA],[B],[H
2
A]oznaczająodpowiedniestężenia
formniezdysocjowanych,[A
–
],[BH
+
],[A
2–
]formzdysocjowanychoraz[HA
–
]stę-
żenieformyzdysocjowanejcząsteczki,któramożeulecdalszejdysocjacji.
Obustronnezlogarytmowanierównań2.2–2.5ipomnożenieprzez(–1)prowadzi
doodpowiednichpostacirównaniaHendersona-Hasselbalcha:
dlakwasów
dlazasad
pK
a
=pH+lg
[HA]
[A
-
]
(2.6)
pK
a
=pH+lg
[BH
[B]
+
]
(2.7)
dlakwasówwieloprotonowych
pK
a
1
=pH+lg
[H
[HA
2
A]
-
]
pK
a
2
=pH+lg
[HA
[A
2-
-
]
]
(2.8)
(2.9)
Zrównań2.6–2.9wynika,żejeślistosunekstężeńformyniezdysocjowanejdozdy-
socjowanejwynosi1,topK
a
jestrównepH.Dziękiodpowiedniemuprzekształceniu
powyższychrównańmożnaobliczyćprocentzjonizowaniadanejcząsteczkiprzyokre-
ślonympH.Przykładowo,korzystajączrównań2.6i2.7,otrzymujesię:
dlakwasów
dlazasad
%jonizacji=
1+10
100
(pK
a
-pH)
(2.10)
%jonizacji=
1+10
100
(pH-pK
a
)
(2.11)
