Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Charakterystykafizykochemicznasubstancjileczniczej
31
Ponieważ[A
(s)
–
]oraz[HA
(s)
]=1,
K
a
Gibbsa
=[H
+
]
(2.45)
lub
pK
a
Gibbsa
=pH
(2.46)
ZależnościpomiędzyrzeczywistąpK
a
ipozornąpK
a
Gibbsa
arozpuszczalnością
kwasuisoliwyrażarównanie:
logS
i
-logS
o
=±(pK
Gibbsa
a
-pK
a
)
(2.47)
gdzie:S
i
oznaczarozpuszczalnośćsprzężonejzkwasemzasady,„+”dotyczykwasów,„-”zasad.
Różnicewrozpuszczalności(równanie2.47)dlakwasuwobecności0,15M
NaClwynoszą4jednostki,dlazasad3lub,inaczejujmując,wytrącaniesoliwprzy-
padkukwasównastępujewtedy,gdylog(S/S
o
)wynosi4,natomiastdlazasad3.
Zryciny2.15wynika,żedlapH>8,logS=logS
i
.
OkreślenieprofilurozpuszczaniabadanejsubstancjiwzależnościodpHśrodo-
wiskaodgrywaistotnąrolęwprzypadkuocenyreakcjilekuwśrodowiskubiologicz-
nym,np.wprzewodziepokarmowym.Orozpuszczalnościzwiązków,opróczpH
ipK
a
,decydujątakżeinneczynniki,m.in.takie,jaklipofilowość,masacząsteczko-
wa,postaćkrystaliczna,formapolimorficzna,temperaturaorazrodzajużytegoroz-
puszczalnika.
Zależnośćpomiędzywłaściwąrozpuszczalnościązwiązku(S
o
)alipofilnościąwy-
rażonąprzezlogPmożnaobliczyćnapodstawierównańempirycznych,których
przykłademmożebyćrównaniezaproponowaneprzezYalkowsky’egoiBanerjee
wnastępującejpostaci:
logS
o
=1,17-1,38logP
anastępniezweryfikowanedoogólnejpostaci:
logS
o
=0,5-logP-0,01(MP-25)
gdzie:MPoznaczatemperaturętopnieniabadanejsubstancji.
(2.48)
(2.49)
Dużecząsteczkiorganicznewykazująmniejsząrozpuszczalnośćniżmałe,cojest
związanezróżnąmożliwościąotaczaniacząsteczeksubstancjirozpuszczanejprzez
cząsteczkirozpuszczalnika.Ilustrujetoprzykładprzedstawionynarycinie2.16do-
tyczącyzależnościrozpuszczalnościwybranychaminokwasówodichmasycząstecz-
kowej.
Wpływtemperaturynarozpuszczalnośćzależyodtego,czyprocesrozpuszcza-
niadanegozwiązkumacharakterendo-czyegzotermiczny.Zgodniezrównaniem
izobaryvan’tHoffadlaprocesówendotermicznych(ΔH>0)wrazzewzrostem
temperaturyrozpuszczalnośćbadanegozwiązkusięzwiększa,natomiastdlaproce-
sówegzotermicznych(ΔH<0)zmniejsza.
