Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
PostępowanieustawodawczewPolsce–prawo,zwyczajeipraktyka
granice
15,aktórypodlegaprocesowinieustannegokształtowaniasię,cozkoleidoskonale
oddajeprawdęospołeczeństwie,którenietylenjest”
,cowciążnstajesię”
.Zorzecznic-
twaTrybunałuKonstytucyjnegowynika,żerealizacjazasadpoprawnejlegislacjimusi
uwzględniaćnastępująceelementy:1)zasadęochronyzaufaniadopaństwaistanowio-
negoprzeznieprawa,2)zasadębezpieczeństwaprawnegoipewnościprawa,3)zasadę
poszanowaniaistniejącychstosunkówprawnych(ochronyinteresówwtoku),4)zasadę
ochronyprawnabytych,5)zasadęniedziałaniaprawawstecz(lexretrononagit),6)nakaz
dochowaniaodpowiedniegookresudostosowawczego(vacatiolegis),7)zasadęokreślo-
nościprzepisówprawa,8)wyłącznośćustawywsprawachwolnościipraworazprawa
daninowego,9)zasadęprzestrzeganiatechnikiprawodawczej16.Wymienionezasadypo-
prawnejlegislacjitworząramy,wktórychporuszasięprawodawca.Oznaczato,żenie
możeonwdowolnejpostaciwyrażaćswojejwolinormotwórczej.Niezmieniatojednak
faktu,żezasadapoprawnejlegislacjijestelastycznawtymsensie,iżkształtujejąrównież
dynamikaprocesówprawnych17.
Pozaistotnymidlazdefiniowaniapaństwaprawawzględaminaturyformalnejnależy
zwrócićuwagęrównieżnakoniecznośćoparciaprzepisówprawanauniwersalnymzbiorze
wartości.Tworzonenormyprawnemusząspełniaćpostulatynaturyaksjologicznej.Mu-
sząoneodpowiadaćspołecznymoczekiwaniom,niemogąbyćtworzonezpominięciem
czywręczwbrewichspołecznymkorzeniom(celom,wartościom).Współcześniezwra-
casięuwagęnatrzynaczelnezasadystanowiącepodstawęporządkuprawnegowpań-
stwiedemokratycznym:godnośćczłowieka,równośćwobecprawaiwolność18.Dzięki
społecznejinternalizacjiopierającychsięnatychfundamentachnormprawnychbudo-
wanaiumacnianabędzieszczególnawięźpomiędzypaństwem(organamiwładzypu-
blicznej)ijegoobywatelami.Wtensposóbminimalizowanebędzieryzykopowstawania
wpraktycemanichejskiegopodziałunMy-obywatele,Oni-rządzący”
.Ówkognityw-
nywymiarmożeokazaćsiękluczowydlaimplementacjizasadydemokratycznegopań-
stwaprawnegowwymiarzepraktycznym.Niewystarczy,abyorganywładzydziałały
poprzezprawo.Wszakniemałojesthistorycznychiwspółczesnychempirycznychprzy-
kładówpaństw,wktórychorganywładzypaństwowejrządząpoprzezprawo,które
jednakustanowione(wprowadzone)zostałoprzezelitęwładzywewłasnyminteresie
i/lubwbrewinteresowispołeczeństwa.Rządzeniepoprzezprawoniejestwięcrównoznacz-
nezrządamiprawa.Wdemokratycznympaństwieprawaobywatelemusząbyćprzekonani,
żeustanowioneprawojestsłuszne,dobreisprawiedliwewtymsensie,żeodzwierciedla
społecznieuznanysystemwartości.Wprzeciwnymraziejegoużytecznośćbędzieniewiel-
15J.Zaleśny,Zasadyprawidłowejlegislacji,[w:]J.Zaleśny,J.Błuszkowski(red.),Obliczapolityki,nStudia
Politologiczne”2009,Vol.13,s.14-15.
16Zob.szerzej:ProcesprawotwórczywświetleorzecznictwaTrybunałuKonstytucyjnego.WypowiedziTrybu-
nałuKonstytucyjnegodotyczącezagadnieńzwiązanychzprocesemlegislacyjnym,Warszawa2014,s.7-170.
17Szerzejnatentematzob.m.in.M.Borski,Zasadaochronyprawsłusznienabytychijejmiejscewewspółcze-
snymkanoniezasadiwartościkonstytucyjnych,[w:]H.Zięba-Załucka,P
.Chmielnicki(red.),Środkiochrony
prawsłusznienabytychwświetleKonstytucjiRPiprawaUniiEuropejskiej,Warszawa2012,s.80-96.
18A.Kojder,Godnośćisiłaprawa.Szkicesocjologiczno-prawne,Warszawa2001,s.505-509.
