Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ślademHobbesaUkrólestwoprorocze"
17
wprzeszłość(Unaród
wybrany"),ileodbieramu,wszelkiemuobjawieniuikapłanom,
jakąkolwieklegitymizację.Brzmiącetrochęjakhyperbaton,słynne
twierdzenieXXXIVEtyki,UDeipotentiaestipsaipsiusessentia"18,
tofundamentalnatezaontologicznanatematnieskończonejistoty
samejjużNatury.Jesttopierwszyraz,powystąpieniachGiordana
BrunaiVaniniego,gdynastępujepełnaimmanentyzacjamocy
przyczynowych,apotentia,jakosamoistnienie,tracijakiekolwiek
zewnętrzneograniczenia:cokolwiekokreślonegoiskończonego
istnieje,zawszewyrażakonkretnietęmocNatury,itylkoją,jak
mówidowódtwierdzeniaXXXVI.
Rewolucyjnośćtegorozwiązaniapoleganadopełnionejinwersji
tradycyjnegoprzypisaniaabsolutnejmocytranscendencji,czyli
oddzielonemuodprzyrodyBogu,dlategowłaśnieuSpinozyten
zamaskowanykonfliktwczesnejnowożytnościstajesięporazpierw-
szyzupełniejużwidoczny:pełnaontologicznanaturalizacjajestod
początkunierozerwalniesprzężonazautonomiąmocyprzyczyno-
wychrealnejnatury,awięcnietakiej,którejaktualnybytmiałby
byćpochodnyiograniczonytym,coUnadrealne",istniejącenad-
rzędnie.UMócnieistniećjestniemocą(impotentia),zaśmócistnieć
jestmocą(potentia)"19,zatemNaturatoczystamocbycia,zdolnabez
końcawytwarzaćefektyjakobezpośredniemanifestacjewłasnego
wyłącznieistnienia,bezoporuorazbezpotrzebyichwzbudzania
iselekcjonowania.CzynitoontopolitycznąideęUwładania"przez
globalneUzarządzanietrwaniem"szkodliwymbłędem.Odwrotnie,
wolnaNaturajestuSpinozynieskończonymekscesemwytwarzania.
Wtejperspektywieowielebardziejzrozumiałejest,dlacze-
gokonserwatystaLeibnizcałyswójwysiłekfilozoficznywłożył
17T.Hobbes,Leviathan,dz.cyt.,s.187(wyd.pol.:s.441).
18B.Spinoza,EthikingeometrischerOrdnungdargestellt.Lateinisch-Deutsch,przeł.
W.Bartuschat,Hamburg2015,s.76:UMocBogasamajestjegosamegoistotą"(inne
tłum.I.Myślickiego:Etykawporządkugeometrycznymdowiedziona,Warszawa
2008,s.51).
19Tamże,s.24(wyd.pol.:s.17).
physis
15
