Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Physis
Comożenatura,albolepiej:cojestwmocynatury?
Pytanietobrzmiekstrawaganckozkilkuróżnych,aleściśle
powiązanychzesobąpowodów,zktórychprzynajmniejczęśćzdaje
sięmiećźródławkrytyceKantowskiej.Naprzykładsugerujeono,że
przyrodaposiadabytquasi-podmiotowy,któregoniepełnaautonomia
podlegałabyewentualniepewnymzewnętrznym(pozaprzyrod-
niczym),ograniczającymuwarunkowaniom.Przedewszystkim
jednakdopuszcza,żeprzyrodacokolwiekwogóleUmoże",jakgdyby
jejistotaniewyczerpywałasięwdeterministycznychprawach.
Dodatkowojeszcze,cogorsza,suponuje,żecałanaturawswej
własnejmocycośpowoduje,wytwarzajakoprzyczyna,cozdaje
sięwprowadzaćkolejnązewnętrzność,tymrazemkonkretnych,
czasowo-przestrzennychefektówtegoprzyczynowania,atakże,
wszczególności,to,coKantnazwałpozoremtranscendentalnym1
1I.Kant,Krytykaczystegorozumu,t.II,przeł.R.Ingarden,Warszawa1986,s.3-8.
PozórtenjestuKantaUnaturalnyminieuniknionym"rezultatemdziałaniarozumu,
któryjakoproblemUniemożebyćwytępionycałkowicie"(A422/B449-450;tamże,
s.160-161)iprowadzidoniekonkluzywnychsporówmetafizycznych.Naturaijej
physis
9