Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
POWROTYDO(NIE)ZNANEGOKRAJU
14
jakopłynnej,ciągłej,nomadycznejieksterytorialnejpodróży,wktórejnienależy
doszukiwaćsięwyjazdówipowrotów,conajwyżejpunktówchwilowegoza
-
trzymania–przystankównamapieświata.Wopowieściachmoichznajomych
geograficzneterytoriumzdawałosięjednakpełnićrolęjednegozgłównych
bohaterów.Zmiejscemwiązałasiębowiemkonkretnatreśćiokreśloneemo-
cje.Miejscewypełnionebyłowydarzeniami,ludźmi,budynkami,ulicami,lasem,
nasyconezapachamiiżywymiuczuciami.Wyjazdipowróttokategorie,które
zjednejstronyodnosząsiędoruchliwości,aletaknaprawdęsąkategoriamista-
tycznymi,bowskazująnamiejsce,zktóregosięwyjeżdża,imiejsce,doktórego
sięprzybywa,wskazujątakżemiejsce,doktóregosięwraca.Nailejednakto
miejsce,doktóregosięwraca,jestmiejscemdobrzeznanym,anailejużniezna-
nym?Nailepowracającytonswój”,anailenobcy”?Wydajesię,żeodpowiedzi
natepytaniasąbardzozłożone.
Obecnośćpolskichrodzinzdziećminapokładziesamolotumogłabywska-
zywać,żewiększośćPolaków,którzywyjechaliporoku2004,raczejosiedliło
sięlubzamierzaosiedlićsięzagranicą.Jaksięjednakokazuje,towłaśniedo-
rastającedziecisączęstoprzyczynądecyzjiopowrocie.MimoiżPolskanie
doświadczyłamasowychpowrotów,zemigracjipoakcesyjnejcorokuwracaod
kilkudokilkudziesięciutysięcyPolaków.Jaktosięstało,żeznaleźlisięzagrani-
cą?Cosięznimidziałopodczaspobytuwobcymkraju?Jakwyglądaichpowrót
iżyciewPolsce?Topytania,naktórepróbujęodpowiedziećwniniejszejksiążce.
Wpracachhistoryków,atakżebadaczyspołecznychuderzazdecydowana
dysproporcjapomiędzyogromnąwiedządotyczącąwyjazdów(iskutkówtychże
dlaregionówprzyjmującychiwysyłających)ainformacjamiopowrotach,któ-
rympoświęcasięznaczniemniejuwagi.Przyczynątegostanurzeczymożebyć
fakt,żewprzeszłościprzemieszczeniawielkichrzeszludzi(pozaruchliwością
sezonowąiwahadłową)miałycharakterosadniczyiprzezwielubadaczymi
-
gracjapostrzeganajesttakdodziś.Niektórzybadaczeskrupulatnieodnotowują
odsetkipowracającychwróżnychokresachhistoriinowożytnej.Dopierojednak
wlatach60.XXwiekunaskutekglobalizacjirynkówpracyiprzemieszczaniasię
pracownikówmiędzynarodowychkorporacjizaczętowiększąwagęprzykładać
dozjawiskapowrotówzemigracjiijejznaczeniadlasamychmigrantówiich
rodzimegokraju.
Mówiącodysproporcjiwwiedzynatematwyjazdówipowrotówwarto
zwrócićuwagę,żepowrotysągłębokozakorzenionewkulturzeeuropejskiej.
Jednozpierwszychdziełliteraturystarożytnej–nOdyseja”Homera–toprze-
cieżhistoriawieloletniejtułaczkiipowrotudoojczystejkrainy.Odyseuszsta-
nowiarchetypmigrantapowrotnego,ajegotułaczkaipowróttoutrwalony
wświadomościEuropejczykówtopos.Dodzisiajróżnewątkijegohistoriimogą
posłużyćjakosymboliczneodniesieniedosytuacjiwspółczesnychemigrantów
imigrantówpowrotnych.WizytanadworzeAlkinoosa(królaFeaków)możebyć
symbolemzetknięciaemigrantazróżnorodnościąiodmiennością,jakąspoty-
kawnieznanymmuświecie.SpotkaniezCyklopemiprzepłynięciepomiędzy
morskimipotworami–ScylląiCharybdą–tozkoleisymbolniebezpieczeństw,
zjakimiborykająsięmigranciwnowymśrodowisku.Śpiewsyrentosymbol
kuszącychperspektyw,któreoferujenowyświat.Wreszcie,powrótOdyseusza
dorodzinnegodomutosymbolicznaopowieśćozetknięciusięzmiejscem,
którepodczasnieobecnościbohaterazmieniłosięniedopoznania.Nadworze
zadomowilisięzalotnicy,starającsięowzględyPenelopy.Bohater,przebranyza
