Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Zniewielkimiprzerwamijużodponaddwudziestulatzajmujęsiębadaniem
problemustosunkówpolsko-żydowskichpróbującposkładaćpuzlerzeczywi-
stościczasudrugiejwojnyświatowejizagładywPolsce.Niejesttozadanie
łatwe.Wmiaręupływuczasu,gdyodkrywamcoraztonoweaspektyzagadnie-
niaipojawiająsięcoraztonoweobszarypolsko-żydowskiejterraincognita,
zadaniestajesięcoraztrudniejsze.Międzyinnymidlatego,żeproblemstosun-
kówpolsko-żydowskichwczasiedrugiejwojnyświatowejjesttematem,wktó-
rymfaktywymykająsięjednoznacznemuwartościowaniuidefinicji,aktóry
jednocześniewywołujenajwięcejdyskusjiiwsposóbemocjonalnyangażuje
PolakówiŻydów.1Jesttematem,wktórymkażdyŻydikażdyPolakzdajesię
byćekspertem.Dlategoprezentowanewksiążcewynikibadańwniektórych
momentachzbulwersujązapewneżydowskiegoczytelnika,winnychzaśoburzą
czytelnikapolskiego;Żydzibyćmożezarzucąmiantysemityzm,Polacyzaś
szkalowaniewłasnegonarodu.Nicnatoniemożnaporadzić.Takjużbowiem
jest,że–jakponadczterdzieścilattemupisaładojednegozeswychoponen-
tówHannahArendt–„śbardzoczęstotych,którzyzdająjedyniesprawęzpew-
nychnieprzyjemnychfaktów,oskarżasięobrakduszy,braksercalubbraktego,
conazywaszHerzenstakt.Innymisłowy,[ś]częstowykorzystujesięteemocje
doukryciarzeczywistejprawdy”.2
Wmojejksiążcetakżezdajęjedyniesprawęzpewnychnieprzyjemnych
faktów,poto,abyodkryćrzeczywistąprawdę.Afaktyzawszepozostająfakta-
mi.Razzaistniałe,niepodlegajązmianom.Ponieważniemożnaichzmienić,
PolacyiŻydziwinnidążyćdoostatecznegoichodtworzeniaiwyjaśnienia,
przyswojeniaipogodzeniasięzichistnieniem,abywimiębliskotysiącaprze-
żytychwspólnienapolskiejziemilat–nawetjeśliniemająjużperspektywy
wspólnejprzyszłości–rzeczywistaprawdastałasięfundamentemporozumie-
niaiwzajemnegowspieraniasię.AmbasadorSzewachWeisspowiedział:„...
przez900latżyliśmywzgodzieoboksiebie.Mówięobok,botonaszepolsko-
żydowskieżyciepłynęłodwomatorami.Wyrobiliścieswoje,amyswoje.Wy
mówiliściewswoimjęzyku,amywswoim.Wymieliścieswojąkulturę,amy
swoją.Niewchodziliśmysobiewdrogę,przezcałewiekiżyliśmywwiększej
lubmniejszejzgodzie.PolacynigdyniebudowaligettdlaŻydów.WPolsce
zbudowalijedopieroNiemcy.Aleonizrobiliteżobozykoncentracyjne,wktó-
rychmordowaliPolakówiŻydów.”3
Ponieważnaznaczonażyciemoboksiebiepolsko-żydowskaprzeszłośćwa-
runkowałapostawyiwzajemnerelacjeobunarodówwczasiedrugiejwojny
