Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DonKichot
27
rycerzazManczydorealnościwłaśniedlatego,żechceobronićswąrzeczy-
wistątożsamość:uProszępana,ojagrzeszny,japrzecieżniejestemanidon
RodrigiemdeNarváez,animarkizemMantui,tylkoPedremAlonso,waszym
sąsiadem”
23
.
Zdrowyczłowiekwie,kimjestSiebie.SzaleństwoDonKichotapolegana
tym,żewie,iżmożebyćnietylkosobą-jaknależałobypowiedziećzpunktu
widzeniazdrowegorozsądku.Siebiemożebyćkażdym,takwięcbyciesobąnie
ograniczasiędobyciajakimśjednymokreślonymkimś.Jestonoraczejwypró-
bowywaniemscenariuszy.Wrzeczywistościokreślonejzasadąprzyczynowo-
ściipoczuciemodpowiedzialnościjesttoiniemożliwe,iniedobre.Literatura
więcstajesięwłaściwymmiejscemSiebie.Choćmożejestonajedynienamiast-
kąSiebie,symulacją,jakpowiedzieliśmy,niemożliwegowrealnościbyciasobą.
Wrealnościbowiembyciesobąjakowielośćmożliwychscenariuszymusiałoby
przekształcićsięwideębyciawielościąitowsensiejaknajbardziejradykal-
nym:wielościąwjednoczesnymbyciuwszystkimi(każdymzosobna),którzy
istniejąwewłaściwymimbyciusobą.Wydajesię,żeideatakiegoniemożliwe-
gobytutkwiwSchopenhauerowskimpojęciuwolijakoAbsolutu,któryprze-
jawiasięwmaksymalnejróżnorodnościiwielości,jakożedoistotyowejwoli
należy,iżchceonabyćwszystkim,czymbyćmożna,takbyrealniewypełnić
wszystkiemożliwościbycia.TakjakAbsolutSchopenhauerakształtujeświat
realnyinadajemujegodynamikę,takludzkiebyciesobą,pragnieniebycia
sobą,znajdujesobiewłaściwemiejscewświeciefikcji,wsłowie,wliteraturze.
Diltheyzauważał,żeobcowaniezdziełamiliteraturyirozumienieichstwarza
możliwośćwyjściapozauograniczenieindywidualnegoprzeżycia”
24
,pozawą-
skikrągsubiektywności,pozazamkniętyświatjednoznaczności,wtymjed-
noznacznej,określonejtożsamościSiebie.Literaturarozbijajednoznaczność
iokreślonośćSiebie.Człowiekzdrowyiutwierdzonywokreślonejtożsamości,
któregoreprezentująpostaciznajbliższegootoczeniaDonKichota,chcewięc
literaturęzniszczyć,czegoilustracjąjestprzedsięwzięciepaleniaksiążekzbi-
bliotekirycerzazManczy.
Wtymmiejscumożnapoczynićnastępującąuwagę:jeślijakieśszaleń-
stwoprzypisywaćDonKichotowi,tobyłobyonoszaleństwempomylenialite-
raturyiżycia.Tyle,że-jakpisaliśmy-całejegożyciejestelementemlitera-
tury.DonKichotjestdlanasszaleńcemtylkowtedy,gdymypomylimyżycie
23
Tamże,s.131.
24
Por.W.Dilthey,GesammelteSchriften,VII.Band,VerlagvonB.G.Teubner,Leipzigund
Berlin1927,s.141.
