Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
7
wskaźnikipunktoweopartenawyróżnionychwyznacznikach.Zwieludoniesień
możnawnioskować9iż„globalnywskaźnik”statususpołeczno-ekonomicznegopo-
siadawiększąsiłędyskryminującą(różnicującą)niżjegooddzielneskładowe(Szo-
paiwsp.1996;JaworskiiSzopa1998;Mleczko1991;MleczkoiOzimek2000).
Kolejnymciekawymzagadnieniemzwiązanymzwpływemzmiennychspołecznych
narozwójsomatycznyimotorycznyjestocenazmiennościhierarchiiwyróżnio-
nychczynnikówwczasie.JakwynikazpracyBielickiegoiwsp.(1997)wlatach
1965-1995wpopulacjipolskiej„hierarchiaważności”poszczególnychczynników
społecznych9traktowanychjakowyznacznikipoziomużyciarodziny9ulegałaznacz-
nymzmianom.Możnazatemprzyjąć9iżrangaczynnikówmaswojeuwarunkowania
waktualnejsytuacjiekonomicznejkraju.
Stałypostępcywilizacyjny9jakidokonujesięwnaszymkrajupookresieII
wojnyświatowej9poprawawarunkówhigienicznychisanitarnych9zmianywodży-
wianiuwpływająpośrednionapełniejsząrealizacjępotencjaługenetycznegocech
somatycznychorazmotorycznych.Stądpotrzebaocenytemparozwojuzarówno
wskalikraju9jakrównieżkonkretnychmiastlubrejonów.Donajważniejszych
opracowańmonitorującychpoziomrozwojudzieciwskalikrajunależyzaliczyć
następująceopracowania:Trześniowski(1963)9Przewęda(1985)9Hulanickaiwsp.
(1990)9Trześniowski(1990)9PrzewędaiTrześniowski(1996)9Bielickiiwsp.
(1997)9PrzewędaiDobosz(2003).Zkoleizapionierskieopracowaniewgrupie
praczajmującychsięrozwojemdzieciimłodzieżywkonkretnychmiastachnale-
żyuznaćbadaniaMalinowskiego(1976)9któredałypoczątekopracowaniompod
wspólnymtytułemDziecko….Wtymnurcielokująsięnastępująceopracowania:
Dzieckowielkopolskie(Malinowski1978)9Dzieckopomorskie(Rożnowski1984)9
Dzieckokrakowskie(Chrzanowskaiwsp.1988;Chrzanowskaiwsp.2002a;Gołąb
iwsp.2003)9Dzieckopoznańskie)90(Cieślikiwsp.1994)9Dzieckokieleckie(Jop-
kiewicz1996)9Dzieckokonińskie(Grabowska1998)9Dzieckołódzkie(Malinowski
iChlebna-Sokół1998)9Dzieckozrejonukujawsko-pomorskiego(Napierała2000)9
Dzieckoszczecińskie(Umiastowskaiwsp.2001)9Dzieckowiejskiebialskopodla-
skie(SkładiPopławska2004)9Dzieckożywieckie(Głąbiwsp.2005)9Dziecko
lubuskie(Malinowski2005)9Dzieckorzeszowskie(Czarnyiwsp.2008).Ogromna
jestrównieżliczbapublikacjizajmującychsięopracowaniemrozwojudziecipo-
chodzącychzróżnychlokalnychśrodowisk.Wybranepraceztegoobszaruzostaną
omówionewdalszejczęściopracowania.
Równoleglezbadaniamidotyczącymimonitorowaniarozwojufizycznegoimo-
torycznegodzieciimłodzieżypochodzącychzróżnychśrodowiskprowadzonesą
pracenadtrendemsekularnym.Najbardziejspektakularnymjegoprzejawemsąmię-
dzypokoleniowezmianywysokościciała9któremożnatraktowaćjakoczuływskaźnik
odzwierciedlającyzmianywarunkówekonomicznychwnaszymkraju.Wciąguostat-
nichponad100latobserwowanoskokcywilizacyjny9któryznajdujeswojeodzwier-
ciedleniewłaśniewtrendzie„wysokorosłości”.Wprogresywnymokresierozwojuna
