Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.JürgenHabermas
25
iwewnętrznymusposobieniem,stwierdzenietoprawdopodobniezostanie
przyjęte,ponieważjawisięsłuchaczowijakoprawdziwe.
Ostatnieroszczenieważnościoweodwołujesiędopoprawnościmoralnej.
Mogęstwierdzić,żehomofobiajestzła,jeśliuzasadniętotym,żedyskrymina-
cjaodmiennychorientacjiseksualnychstoiwsprzecznościzpodstawowym
prawemdosamookreślenia.Istniejezatemetycznywymiartegostwierdzenia,
którymożnaobronićzapomocąwynikającychzzasadargumentów.
Habermaswierzy,żewrodzonatendencja,abyuzasadniaćto,cozostało
powiedziane,wynikaznieuniknionegodążeniadozrozumieniaiporozumie-
niawinterakcjachspołecznychlubztego,żeUnaszepierwszezdaniewyraża
jednoznaczniezamiarpowszechnegoinieograniczonegokonsensusu”(Haber-
mas,1968,s.308).Ontologicznynacisknawzajemnośćtonieodłącznycelko-
munikacji.
Habermaswysuwazłożoneargumentynapoparcieswojejgłównejtezy,
żemówcysącałkowiciedostosowanidozrozumieniaiporozumienia.Aby
udowodnićswojestanowisko,opierasięnapracachbehawiorystyspołecznego
George’aHerbertaMeada(1975).WedługMeadaczłowiekrozwijazdolności
doprzyjmowaniarólinnychosób.Przyjmowanieróltotechnicznytermin
oznaczającyprozaicznepojęciestawianiasiebienamiejscudrugiegoczłowieka,
patrzenianaświatzunikatowejpozycjiinnejosoby.Przenosinastopozarozwój
emocjonalnyispołeczny,wobszarmoralnegozaawansowania.Habermas
dodatkowoodwołujesiędoteoriirozwojumoralnegoLawrence’aKohlberga
(1981)iteoriiwybieraniaperspektywywżyciuspołecznymRobertaL.Selmana
(1980).Znajdujewnichpożywkędlaswojegopoglądu,żedojrzałośćmoralną
osiągasię,gdyopróczprzyjęcianormpoddajesięjeobiektywnej,refleksyjnej
ilingwistycznejanalizie.
Tewstępneuwaginatematroszczeńważnościowychiwzajemnościper-
spektywtworząfilarygłównegokonstruktuHabermasa–działaniakomuni-
kacyjnego.Działaniekomunikacyjnewystępuje,gdydwielubwięcejosób
osiągnąkonsensualneporozumieniewsprawiecelówidziałań.Taforma
mowydziałajakmechanizmkoordynujący,któryułatwiaekspresjęwszyst-
kichtrzechroszczeńważnościowychiprzemyślanychargumentów.Ponieważ
mówcymająpotrzebęwzajemnegozrozumieniaiporozumienia,trzymają
wryzachpokusę,abyprzystąpićdoprzemądrzałejdiatryby,tyradynapunkty
czysprytnejsofistyki.Działaniekomunikacyjneoznaczazwykleodpowie-
dzialność,toznaczysprawia,żeponoszęodpowiedzialnośćprzedtobązato,
abymojestwierdzeniabyłyzgodnezprawdą,szczereimoralniewłaściwe,
atyponosisztakąsamąodpowiedzialnośćwzględemmnie.Zinstytucjo-
nalizowanedziałaniakomunikacyjnewzmacniająintegracjęisolidarność
