Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozpustnyWokulski:
oaluzjacherotycznych
wLalceBolesławaPrusa
MiłośćpodkoniecXIXwiekuniejestjużtym,czym
byławcześniej.Nietrzebajużnaniązasłużyć,niemoż-
naniąkogośobdarować.Trzebająkupić.
A1071
Erotyzmjestproblememnajbardziejtajemniczym,
najbardziejogólnyminajdalejodsuwanym.Jestwnaj-
wyższymstopniuosobistymproblememtego,ktonie
możesięwykręcić,czyjeżycieotwierasięnażywioł.
Ajednocześniejestwnajwyższymstopniuproblemem
uniwersalnym2.
1Zob.Wykazskrótównakońcuksiążki.Cyfryposkrótachoznaczająstronice,poza
Lalką,gdziepierwszawskazujetom,druga-stronicę.
2G.Bataille:Erotyzm.Przeł.M.ochab.Gdańsk2007,s.265.Nieuzurpując
sobieprawadopierwszeństwawzakresieanalizyerotycznychwątkówpowieści,od-
dajęwtymmiejscuszacunekznakomitympoprzednikom:MarianowiPłacheckiemu
iEwiePaczoskiej.Pierwszyzbadaczyzajmowałsiętąproblematykąwdwócharty-
kułach:wStuzdaniachoWokulskim(nLiteratura”1974,nr18)orazwrozprawiept.
BohaterowieifabuławpowieściachBolesławaPrusa.Od„Anielki”do„Lalki”(nPrze-
glądHumanistyczny”1983,nr9/10).Rozbieżnościmiędzymoimiustaleniamiateza-
miPłacheckiegotoprzedewszystkim,jakkolwiekanachronicznietobrzmi,opozycja
synchronii(Płachecki)idiachronii(ja).Moimzdaniem,powrótWokulskiegodowła-
snegociałamacharakterprocesualny.oprócztegoPłacheckidowodzi-pozajednym
wyjątkiem-odpornościbohateranapodszeptypłci,jazkoleikładęnacisknato,iżod-
wrotnamożliwośćwzmagawieloznacznośćfinału.odrębnośćmojejlekturyodustaleń
Paczoskiej,autorkiprzełomowejmonografiidziełazroku1890,poleganatomiastna
innymdoborzekontekstów.Usiłujębowiemdowieśćzbieżnościniektórychwątków
LalkizFoucaultowską,represyjnąwizjąnowoczesności.Ciało(seksualność)bohatera,
podlegajączasadzienujarzmienia”(assujetissement),jestbowiemspętaneskompliko-
wanymiwięzamidyskursywnymi(ideamałżeństwa,kodmiłościromantycznej,języ-
