Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
I.SzyfrypragnieniawtwórczościBolesławaPrusa
pojawiasięwrozmaitychkontekstachstylistycznych(dialog,monolog
wewnętrzny)orazwodniesieniudoróżnychbohaterów,alesposóbjego
użyciapozostajeniemalzawszeidentyczny.Dotyczyononieformalnych
związkówerotycznychorazwykorzystujenieodmiennienegatywneko-
notacjewyrazu,towarzyszącemuwkonserwatywnejkulturzepolskiej
XIXwieku.
KiedyIgnacyRzeckiprzychodzidosklepuponiespokojnej,alespę-
dzonejsamotnieiwewłasnymłóżku,nocy,doznajeurojenia,żewszy-
scysubiekcinznajwyższąwzgardą”patrząnanjegopodsiniałeoczy,zie-
mistąceręilekkodrżąceręce”(L1,540).Wnioskuje:nGotowijeszcze
myśleć,żeoddawałemsięrozpuście!”(L1,540).Niemawątpliwości,że
wrachubęniewchodząinnesensytegosłowa,azopisuwyglądunie-
wyspanegosubiektawyłaniasięportrettypowegobibosza,jeślinie,po
prostu,notorycznegoklientaprostytutek,napewnojednakosobyco
najmniejniezdrowej,awięcsytuującejsięzdecydowaniepozagranica-
miideipracyiużyteczności.
Słowotopojawiasiętakżewwypowiedzikrytycznejochockiego,
skierowanejdoRzeckiego,natematarystokracji(L2,672).Znaczenie
wyrazunrozpusta”wustachkuzynaIzabelimaniecoszerszycharakter.
Dotyczybowiemzarównomarnotrawstwaocharakterzefinansowym,
jakikulturyflirtu,niezobowiązującychromansówi,wkońcu,pozamał-
żeńskichrozkoszyerotycznych(Izabela,EwelinaJanocka,Wąsowska)5.
Samwłaścicielsklepugalanteryjnegoużyjetegosłowadwukrotnie.
Wobuprzypadkachprzybieraononiecoinnyodcieńznaczeniowyniż
wsposobieużywaniagoprzezpozostałepostacie.Porazpierwszywy-
raznrozpusta”padawmonologuWokulskiegospacerującegopoPowiś-
lu.Bohater,uogólniającsytuacjęspołecznąkraju,tworzyopozycjęnnę-
dzy”inrozpusty”,którewrównymstopniudoprowadzajądonspodlenia
5opatologicznościmodeluwychowaniakobietczęstoodpoczątkulatsiedemdzie-
siątychpisywanonałamachprasypozytywistycznej.WkontekścieLalkinajciekawsza
wydajesiętyradaFeliksaEhrenfeuchtaopublikowanawnPrzeglądzieTygodniowym”,
gdziepublicystanazwałniemoralnośćmłodychpanienimężateknprostytucjądomo-
wą”.WłaśnieEhrenfeuchtjakopierwszypostawiłznakrównościmiędzyrozwiązłą
kobietązwarstwwyższychapospolitąulicznicą,cowpowieściuczyniWokulskipod-
czasrendez‑vouszpaniąWąsowską.Zob.Zob.F.E.[FeliksEhrenfeucht]:Prostytucja
domowa.nPrzeglądTygodniowy”1871,nr30,s.241-243.
