Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
Ergonomiajakonaukaijejcelepraktyczne
AleksandraKawecka-Endler
1.1.Pojęcieiewolucjanaukiergonomii
Wwynikuponad150-letniegorozwojunaukaergonomii
1opierasięwspółcze-
śnienazałożeniachszerokopojętejhumanizacjiśrodowiskapracyoraznapodej-
ściusystemowymdorozwiązywaniazłożonychiwieloaspektowychproblemów
wtechnice(poszukiwanienowoczesnychrozwiązańwzakresiekonstrukcji,tech-
nologii,bezpieczeństwapracyiochronyśrodowiska).Należyprzytymwcoraz
większymstopniuuwzględniaćspołeczneaspektyprojektowanych(ergonomia
koncepcyjna)lubmodernizowanych(ergonomiakorekcyjna)rozwiązańiichkoszt
(wedługocenyopartejnarachunkuekonomicznym).Ewolucjaergonomiiwpo-
wiązaniuzpostępemtechnicznymprowadzidokolejnegoetapu-integracjiprzed-
sięwzięćmającychwspólnecelespołeczneigospodarcze[8].
Ergonomiaprzechodziławciągupółtorawiekuróżnekolejelosu-postula-
tachzapomnieniazaistniaławbadaniachprocesówpracynaprzełomieXIXiXX
wiekuwUSA,awspółcześniejeststosowanawewszystkichrozwiniętychkra-
jachświata[5].
Ergonomianiewywodzisięznaukspołecznych,jednakwdziałalnościprak-
tycznejujawniasięcorazwięcejjejpowiązańzarównoznaukamispołecznymi,jak
izpolitykąekonomiczną[17].Powiązaniatewynikajązestrukturyergonomii,
którajestnaukąinterdyscyplinarną.Jednakpodziałdyscyplinskładowychergono-
miiniejestjednoznaczny.Pewnagrupaautorówopracowańzwiązanychzergo-
nomiąwyróżniatrzyichgrupy:
Inaukioczłowieku(społeczneimedyczne),
Inaukitechniczne,
Inaukiekonomiczno-organizacyjne[3,13].
Jakoadekwatnydowspółczesnegorozwojuergonomiinależyuznaćmodeljej
strukturyopracowanyprzezE.Franusa;uwzględnionownimpodziałdyscyplinna-
1NaVIIKongresieIEAwWarszawiew1979rokuogłoszono,żeojcemergonomiijestPolak-
WojciechJastrzębowski,akrajemjejpowstaniajestPolska.ProfesorJastrzębowski(1799-1882),
zwykształceniaprzyrodnikifilozof,wrozprawiept.:Rysergonomii,czylinaukiopracy,opubliko-
wanejwczterechczęściachwtygodniku„PrzyrodaiPrzemysł”(nr29-32,wroku1857),pierwszyna
świeciewprowadziłdopiśmiennictwanazwę„ergonomia”,którązapożyczyłzjęzykagreckiego,
łączącsłowaergon(praca,czyn)inomos(prawo)[4].
