Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
PraktyczneizarządczeproblemyopodatkowanianieruchomościwPolsce
StarożytniGrecyustanowilijakopierwsiuproszczoneformyopodatkowania
bezpośredniego(quasipodatektypudochodowego).Pobieranopodatkiodtzw.
wyzwoleńców(12drachmodmężczyznyi6drachmodkobiety)orazpogłówne
(quasiheadtax)płaconezaniewolnikówprzezichwłaścicieli(niewolnikbył
traktowanyjakoźródłodochodu-przedmiotopodatkowania).Wgreckimsys-
temiepodatkowymwystępowałarównieżdaninaocharakterzeprogresywnego,
powszechnegopodatkumajątkowego,zwanegoeisforą,wprowadzonaw594roku
p.n.e.przezSolona.Jegowysokośćzależałaodwielkościposiadanegomajątku,
przyczymjużwtedyobowiązywałazasadaminimumwolnegoodopodatkowa-
nia,opartegoozasadęzdolnościdoponoszeniaświadczenia).Podatekpobierano
dopieroodmajątkuprzekraczającegorównowartość1000drachm8.
Rzymskisystempodatkowy,opartybyłoróżnorodneformyopodatkowania
izróżnicowanepodmiotowoiterytorialnie.Ciekawympodatkiemmajątkowym
byłtribulumciviumromanorum,obciążającyczęściowogrunt,jakiposiadane
aktywa.Początkowowysokośćobciążeńpodatkowychwynosiłaokoło1%war-
tościprzedmiotuopodatkowania.Podatkiobciążaływłasnośćobywatela,wtym
żedotejkategoriinależyzaliczyćtakżeniewolników,którychzaliczonodogrupy
szczególnej(instumentumvocale).Wczasiewojen,bądźinnychsytuacjinadzwy-
czajnychobciążeniepodatkowemogłowzrosnąćdo3%wartościdóbrpodlegają-
cychopodatkowaniu.
Jednymznajstarszychformopodatkowania,byłopłacanydo167rokup.n.e.
przezobywatelipodatekgruntowy,zwanyugatio.Nakładanogonagruntypro-
wincjipodległychRzymowi.Wielkośćświadczeniazależałaodjakościziemioraz
rodzajuupraw-ziemieorne,winnice,gajeoliwne,lasyitp.Opracowanyprzez
Rzymiansposóbwyznaczaniawysokościpodatkugruntowegojeststosowany
wwieluwspółczesnychsystemachpodatkowych.WRzymskimsystemiepodat-
kowym(podobniejakwgreckim)występowałpowszechnypodatekodspad-
ków,zawierającywswojejkonstrukcjizwolnieniaocharakterzerodzinnymoraz
określoneminimumspadkowewolneodopodatkowania.Podatektenponownie
wprowadziłdosystemupodatkowegocesarzDioklecjanwIIIwiekun.e.
Generalniewyróżnianopodatkizwyczajne(tributumordinarium)inadzwy-
czajne(tributumextraordinarium),którenakładanowokreślonychsytuacjach,
naprzykładwcelupokryciakosztówwojennych.Podatkipłaconowformiepie-
niężnej,chociażwczasiekryzysówdecydowanosięrównieżnapobieranieich
wnaturze.Wewszystkichprowincjachpobieranybyłpodatekgruntowy(tributum
soli).Pozatympobieranorównieżpodatekosobisty,quasi-dochodowy(tributum
capitis).
ReformępodatkowąprzeprowadzonodopierozaczasówCesarzaDiokle-
cjana.Dlasłabszych,mniejzamożnychwarstwspołeczeństwawprowadzono
tzw.pogłówne,head-tax(capitatio).Wartośćtegopodatkuniebyławszakżedla
8
Zob.szerzej:N.Gajl,Teoriepodatkowewświecie,PWN,Warszawa1992.
