Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Historiadaninpublicznychzuwzględnieniempodatkówmajątkowych
9
sięzdarzawśródpodatnikówtakistosunekdoobowiązkówpodatkowych(ł)
JezusmimobrakuobowiązkupodatkowegonakazujeSzymonowizapłacenie
poborcompodatkunaświątynięwwysokościdwudrachmy,byniedaćpowodu
dozgorszenia”6.
Wstarożytnościdaninamifiskalnymibyłyobciążonetylkoniektóregrupy
ludności.WczasachPtolemeuszypowstałwEgipciekunsztownyizłożonysystem
podatkówbezpośrednichipośrednich.SystempodatkowywstarożytnymEgipcie
(3200p.n.e)polegałnapobieraniu-wnaturzerolnikom-częścizbiorów,rze-
mieślnicyzaśoddawaliczęśćswychwyrobównapotrzebywojskaiadministracji,
akupcyskładalidaniny.Byłtorozwiniętysystemopodatkowania,apodatkibyły
głównymźródłemdochodówfaraonów.Podatkibyłypłaconewformierzeczowej
-chłopiuiszczalinależnypodatekwzbożuibydle,arzemieślnicywwytworzo-
nychprzezsiebiewyrobach.Wokresiepóźniejszym,okołoIVwiekup.n.e,cześć
podatkówpobieranowformiepieniężnej.Ciekawympodatkiembyłpodatekod
oleju,którymożnabyłowyłączniewoficjalnychmiejscachpodlegającychfara-
onowi,gdziebyłsprzedawanywcenie,doktórejdoliczonopodatek(protoplasta
podatkupośredniego).Opodatkowaniemajątkuopartebyłooareałpowierzchni
gruntuuprawianejprzezrolnika,bezwzględunato,czybyłatojegowłasność
prywatnaczyteżdzierżawa.Wpóźniejszymokresiebranopoduwagęinnepara-
metrypodstawyopodatkowania,takiejak:stanpola,urodzajnośćgleby(jakość),
suchość,wilgotnośćgleby,czymiejscepołożenia.Innaformąopodatkowania
majątkubyłpodateknakładanynażywyinwentarz.Opodatkowanieoparteoroz-
miarygrunturolnegotosubstytutpodziałuzbiorównawiązującegodopodatku
odnieruchomościlubwłasności,zaśpodatekodposiadaniainwentarzażywego
nawiązywałdomajątkuruchomego.Tozaśpozwoliłoopodatkowaćrównieżrze-
mieślnikówikupcówodposiadanychprzeznichzasobów7.
Faraonzorganizowałwpełniprofesjonalnysystempoborupodatkówoparty,
opracę1000tzw.nskrybów”(poborcówpodatkowych),działającychnateryto-
riumcałegoimperium.Poborcypodatkowizostaliwyposażeniwprawneinstru-
mentyzarównoocenydeklarowanychprzezobywateliźródełdochoduiwartości
majątku,jakipoborupodatków.Uchylaniesięodobowiązkupodatkowegobyło
karanechłostąalbośmiercią,zaśkarązazaległościpodatkowebyłaprzymu-
sowaegzekucjaczęścimajątku(konfiskataczęściziemi,towarów,wyrobówitp.).
Podatkimiałycharakterpowszechnyiprogresywny,aopodatkowaniupodlegały
wszystkiewarstwyiklasyspołeczne.
6
Zob.J.Małecki,Obowiązekpodatkowyagodnośćpodatnika,[w:]PrawośćiGodność.Księga
pamiątkowaw70.RocznicęurodzinProfesoraWojciechaŁączkowskiego,podred.S.Fundowicza,
F.Rymarza,A.Gomułowicza,KUL,Lublin2003.
7
Szerzej:F.H.M.Grapperhaus,Podatkiprzezwieki.Historiawizualna,TNOiK,Toruń2010,
s.22-23.
