Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI.Dyplomacjajakosztukaosiąganiacelówpolitykizagranicznej
wymagainterespaństwa
232
.TozalecenieodrzuciłacałaówczesnaEuropa.Powstała
czarnalegenda,choćkierowałnimrealizm,aniecynizm
233
.NazwiskoMachiavellego
zrównanododoktrynyflzalecającejstosowaniepodstępu,przemocyiobłudywdą-
żeniudorealizacjizamierzonegocelu(wmyślzasady:celuświęcaśrodki)”
234
.John
Stubbsużyłokreśleniaflmakiawelizm”wAngliijużwroku1579
235
,JeanBodinwidział
jegowpływnaFrancjęwbezwzględnościKatarzynyMedycejskiejwobechugenotów,
antagoniściwPolsceoskarżaliomakiawelizmZygmuntaAugusta
236
.Mimotoprzeko-
nanie,żewpewnychsytuacjachpaństwoniemusisiękierowaćmoralnością,znalazło
swojetrwałemiejscewpolityce,codoprowadziłodoprzeciwstawieniaetycznejragion
civilebrutalnejragiondiStato
237
,racjistanu,którastaniesiękluczowadladyplomacji.
Niestetyzbytczęstodapoledonadużyćwstosunkachmiędzypaństwami.
1.6.REFORMACJAISCHYŁEKŚREDNIOWIECZNEGO
UNIWERSALIZMUEUROPEJSKIEGO.
ROZWÓJPRAWAMIĘDZYNARODOWEGO
Okołoroku1500jużwielepaństwprzeszłozfazyprotodyplomacjidodyplomacji
iutrzymywałostałemisjekierowaneprzezfachowowyszkolonychambasadorów
238
.
Pozorneanalogieinstytucjonalizacjiniewystarczą,byulegaćpokusieprzyrównania
232
G.R.Berridge,Machiavelli,opocit.,s.12.
233
H.Nicolson,Diplomacy,opocit.s.45.
234
W.Kopaliński,Słownikmitówitradycjikultury,PaństwowyInstytutWydawniczy,Warszawa
1985,s.556.
235
D.Pirillo,RepublicanismandReligiousDissent.MachiavelliandtheItalianProtestantReformers,
w:A.Arienzo,A.Petrina(red.),MachiavellianEncountersinTudorandStuartEngland:Literaryand
PoliticalInfluencesfromtheReformationtotheRestoration,Routledge,London–NewYork2016,s.138.
236
A.Pietryka,PolskarecepcjaKsięciaMachiavellego-rozpoznaniawstępne,flRocznikKompara-
tystyczny–ComparativeYearbook”2017,t.8,s.170–171.
237
Trwadebata,czykoncepcjęracjistanumożnawyprowadzaćzbezpośredniozmyśli
Machiavellego,RomainDescendre,L!étatdumonde:GiovanniBoteroentreraisond!étatetgéopolitique,
Droz,Genève2009,s.89.PojęciejakotakieporazpierwszypojawiasięuGuicciardiniego
w1525r.,gdytłumaczyniąniezgodnezzasadamichrześcijańskimipostępkipaństwapodczas
wojny,R.Descendre,RagiondiStato,w:G.Sasso,G.Inglese(red.),Enciclopediamachiavelliana,t.2,
IstitutodellaEnciclopediaitaliana,Roma2014,s.382.Rozróżnieniamiędzyragioncivilearagiondi
statodokonałGiovanniDellaCasa,OrationeaCarloQuintoimperatoreintornoallarestitutionedella
citàdiPiacenza,Firenze1561,f.60v.
238
I.B.Neumann,TheEnglishSchoolonDiplomacy:ScholarlyPromiseUnfulflled,flInternational
Relations”2003,t.17,nr3,s.373.
70
