Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Dyplomacja–czymjestijakrozwijałasięprzezwieki
2
Niewtymleżyjegonowatorstwowrozwojudyplomacji.Uzgodnieniateryto-
rialnebyłyjakukładaniekostkiRubika.Odpornośćnazmianyzapewniłyzato
dodatkoweumowy.ŚwiętePrzymierzezaręczałolegitymizm,aCzwórprzymierze
–stabilność,czymutworzyłyprawowitąrównowagę,legitimateequilibriumoStrzegł
jejmechanizmregularnychspotkańprzeglądowych,naktórychprzedstawicielemo-
carstwmielioceniaćpotencjalnezagrożeniadlapokojuwEuropieirozważaćśrodki
zaradcze
304
.Krytykowanyzapodejściehegemonicznezestronymocarstw,rezygno-
wałjednakzpolitykisiły.Niewyrzekałsięwojen,aleimprzeciwdziałał,zarów-
noreagującnanie,jakistosującprewencję.PowstałzinicjatywylordaCastlereagh
jakocałkiemnowytypdyplomacji,zwanysystememkongresowym,wktórymko-
rektaróżnicodbywałasięwramachrównowagi.OkresowekonferencjeKoncertu
Europejskiegowielkichmocarstwbyłypierwsząformąorganizacjibezpieczeństwa
zbiorowego
305
.flMechanizmdochodzeniadojednomyślnościstanowiłswegorodzaju
prekursoraRadyBezpieczeństwaOrganizacjiNarodówZjednoczonych”
306
.Pierwsze
wynikiniebyłyjednoznaczneigdypoparulatachrytmspotkańosłabł,brytyjskipre-
mierskonstatował:flkonferencjesąniepotrzebnealboniebezpieczne;niepotrzebne,
jeśliistniejemiędzynamizgoda,niebezpieczne,gdyjejbrak”
307
.Podjętowkażdym
raziewspółpracęmiędzynarodową,czylirozpoczętostałekontaktyjejwszystkich
stron,innymisłowy:stworzonodyplomacjęwielostronną
308
.Byłotowydarzenieepo-
304
NawnioseklordaCastlereaghtraktatCzwórprzymierzazapisałwartykuleVIflWysokieUma-
wiającesięstronysąprzekonaneopotrzebiezwoływania[ś]spotkańpoświęconychnajważniej-
szymsprawombędącychprzedmiotemwspólnegozainteresowania,atakżeomówieniuśrodków,
którewdanymczasiebędąnajbardziejstosownedlautrzymaniaspokoju,zapewnieniapomyślno-
ścipoddanymiutrzymaniupokojuwEuropie”,cytowanyprzezKissingera.H.Kissinger,AWorld
restored,opocito,s.184–186;idem,Porządekświatowy,opocito,s.67;K.Lascuretes,TheConcertofEurope
andGreat-PowerGovernanceToday.WhatCantheOrderof19th-CenturyEuropeTeachPolicymakersAbout
InternationalOrderinthe21stCentury?,RANDCorporation,SantaMonica2017,s.6.
305
Pierwszeregularnespotkaniaambasadorówczterechmocarstwodbywałysięjużpodczas
okupacjiParyżaodlata1815do1818r.SojuszniczaRadaAmbasadorówzbierałasięnajpierw
codziennie,potemdwa,trzyrazywtygodniu,B.deGraaf,TheAlliedCouncilofAmbassadorsand
theOccupationofFrance,1815-1818.AnImperialAńair,w:B.deGraaf,I.deHaan,B.Vick(red.),
SecuringEuropeafterNapoleon:1815andtheNewEuropeanSecurityCulture,CambridgeUniversity
Press,Cambridge2019,s.41.Pełnezestawieniewszystkichkonferencjimiędzynarodowychzaini-
cjowanychprzezkongreswiedeńskipublikuje:K.Lascuretes,opocit.,s.23–25.
306
H.Kissinger,Porządekświatowy,opocito,s.67.
307
Idem,Dyplomacja,opocito,s.92–95.WypowiedźlordaCanningacytowanaw:R.Jervis,From
BalancetoConcert:AStudyofInternationalSecurityCooperation,flWorldPolitics”1985,t.38,nr1,s.72.
308
R.Jervis,FromBalancetoConcert,opocito,s.71–73;Ch.A.Kupchan,C.A.Kupchan,Concerts,
CollectiveSecurity,andtheFutureofEurope,flInternationalSecurity”1991,t.16,nr1,s.117,142–
143;D.Lindley,AvoidingTragedyinPowerPolitics:TheConcertofEurope,Transparency,andCrisis
83
