Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Rozdział1.Zagadnieniawstępne
ne.Wkatalogutymmieszcząsięzwłaszcza:prawodoochronyżycia,wolnośćod
torturiinnychformmaltretowania,prawodowolnościibezpieczeństwaoso-
bistego,prawodosądu,wolnośćmyśli,sumieniaireligii,wolnośćwypowiedzi,
prawodoprywatności,wolnośćzrzeszaniasię,wolnośćzgromadzeń,prawawy-
borcze,prawodopetycji,prawodostępudosłużbypublicznej.
2)Dodrugiejgeneracjizaliczonezostałyprawaekonomiczne(gospodarcze),so-
cjalneikulturalne.Sątonp.prawodoochronywłasnościiinnychprawmajątko-
wych,prawodoochronyzdrowia,prawodonauki,różnorodneprawapracowni-
cze,prawodozabezpieczeniaspołecznego,prawodokorzystaniazdóbrkultury.
3)Wyróżnienietrzeciejgeneracjiprawczłowiekajestprzedewszystkimwyrazem
aspiracjicywilizacyjnychwspółczesnychspołeczeństwinadalwywołujewiele
wątpliwości.Najogólniejrzeczbiorąc,trzeciageneracjaprawczłowiekaodnosi
siędorozwojuwwarunkachzaspokojeniazasadniczychpotrzebludzkich,do
którychodnosząsiępoprzedniedwiegeneracje.Zaliczyćtumożnanp.prawodo
pokoju,prawodośrodowiskanaturalnego,prawodozasobównaturalnych,pra-
wodozrównoważonegorozwoju(sustainabledevelopment).
ŁatwadozapamiętaniaiefektownapropozycjaK.Vašákazrobiławielkąkarieręwna-
uceoprawachczłowieka.Dodzisiajjestpowtarzanaicytowana,jestnawetobecna
wedukacjiszkolnej.Bywateżnuzupełniana”przezautorów,którzychcielibyzapisaćsię
wdziejachnaukijakoodkrywcyczwartejgeneracji,łączonejnaogółzwyzwaniamidla
prawczłowiekawwynikurozwojuinżynieriigenetycznejitechnologiiinformacyjnej.
15
Doceniającwaloryporządkująceidydaktycznetakiejklasyfikacjiprawczłowieka,warto
dziśpytaćojejaktualnośćizastosowanie.Zjednejstrony,intuicjawskazującanapewne
zróżnicowaniedoniosłościposzczególnychprawczłowiekajestpowszechnanatyle,że
niektóreznichbywająwyróżnianespośródpozostałychiokreślanemianemprawpod-
stawowychlubfundamentalnych.Zdrugiejstrony,podziałnageneracjemożesugero-
wać,żeskoroprawaczłowiekadzieląsięnaważneimniejważne,toposzanowanietych
drugichniejestrzecząszczególniepilną.Niebyłbytowniosekprawidłowy,niezależnie
odtego,żeprawaosobisteipolityczneistotniewykazująnajsilniejszezwiązkizgodnością
ludzką.OdczasuŚwiatowejKonferencjiPrawCzłowiekawWiedniu(14-25.06.1993r.),
którapotwierdziła,żeprawaczłowiekasąniepodzielneiwspółzależne,klasyfikacja
opartanageneracjachmaznaczeniehistoryczne.
Współzależność(integralność)prawczłowiekaoznacza,żeniejestmożliwezapew-
nienieochronytylkowybranychpraw,zpominięciempozostałych,bozwiązkimiędzy
nimisąnatylesilne,żetakieselektywnepodejściewypaczyłobysensochrony.Wrze-
czywistościwszystkieprawaczłowiekawzmacniająsięnawzajemisprzyjająpełniejszej
realizacjigodnościludzkiej.Łatwotosobieuświadomić,rozważającchociażbyzwiązek
prawadonaukiiwolnościwypowiedzilubnierozerwalnośćwartościleżącychupodstaw
prawadoochronyzdrowiaiprawadoochronyżycia.Ponadtopodziałnageneracje
