Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
•zobowiązaneochronyniepodległości,wolnościipotęgipaństwa;
•zobowiązanieochronywartości,stanuidobrapospolitego,przepisówprawa;
•zobowiązaniedowypełnianiaobowiązkówwedługsumienia,zpełnąświa-
domościąciążącejodpowiedzialnościwobecBogaiNarodu;
•zobowiązaniedochowaniatajemnicyurzędowej(urzędnicy);
•zobowiązaniedobezstronności(sędziowie);
•zobowiązaniedoochronygodnościistanuadwokackiego(adwokaci).
Niepodległepaństwopolskiebyłotolerancyjnąprzestrzenią,wktórejdopusz-
czanowielowyznaniowośćimożliwośćpełnieniaurzędówpaństwowychprzez
osobywyznaniakatolickiego,mojżeszowegoorazmahometańskiego:
•osobywyznaniarzymsko-katolickiegoskładającprzysięgęprzedKrucyfik-
sem,przywygłaszaniurotyzobowiązanebyłypodnieśćdwapalceprawejrękido
góry,nakonieccałowaćkrzyż;
•osobywyznaniaewangelicko-reformowanegoiewangelicko-augsburskie-
goskładałyprzysięgęwtensamsposób,bezcałowaniakrzyża,akońcemzaprzy-
siężeniabyłoupewnieniesięokonformacjiskładającegoprzysięgęorazwskazanie
naważnośćiświętośćaktureligijnego;
•osobywyznaniamojżeszowegowygłaszająrotęzgłowąnakrytąiTorą
wrękulubzpołożonyminaksiędzedwomapalcami27.
Poodzyskaniuniepodległościmałakonstytucjaprzewidywałapozostawienie
JózefaPiłsudzkiegonastanowiskuNaczelnikaPaństwa,przyjmujączakluczowe
wartościsuwerennośćnarodu,ochronęprawobywatelskichorazpodziałwładzy.
Konstytucjaz1921rokuzakładała,żenwładzazwierzchniawRzeczypospolitejPol-
skiejnależydoNaroduwzakresieustawodawstwasąSejmiSenat,wzakresiewładzy
wykonawczej–PrezydentRzeczypospolitej[ł]wzakresiewymiarusprawiedliwo-
ści–niezawisłesądy”28.Funkcjonowaniepaństwasprawiedliwegoiprawegobyło
jednymzkonstytucyjnychzałożeń,cozauważalnebyłom.in.naprzykładzieart.
22,którystanowił,iżnposełniemożeaninaswojeaninaobceimiękupowaćlub
uzyskiwaćdzierżawdóbrpaństwowych,przyjmowaćdostawpublicznychirobót
rządowych,aniotrzymywaćodRządukoncesjilubinnychkorzyściosobistych”29.
Ustawakonstytucyjnaz1935rokunatomiastzakładała,żenzanaruszenie
prawosobytrzeciejpodczasobradSejmuposełmożebyćpociągniętydoodpo-
wiedzialnościsądowejtylkozazezwoleniemSejmu”,cowpraktyceoznaczało,że
27Tamże,art.5iin.
28Ustawazdnia17marca1921r.KonstytucjaRzeczypospolitejPolskiej,Dz.U.
1921.44.267.
29Tamże.
24
