Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MarekWąsowicz
gwałtownaprzebudowaspołecznejstruktury,oznaczającawejściedo
życiapublicznegośrodowiskdotychczasodtejsferyizolowanych,czy
rewolucjabolszewickaigroźbajejeksportunaziemiepolskie)przy-
ciągałuwagęwieluautorów.KlasycznymprzykłademjestPrzedwiośnie
StefanaŻeromskiegoigrubąkreskąkreślonyprzezniegowpierwszej
częścipowieściobrazładuprawnego(aściślejbezprawia)panującego
naterenachpoddanychwładzybolszewickiej,czySzewcyStanisława
IgnacegoWitkiewiczaiopisywanytamrewolucyjnyporządekprawny,
wprowadzanyprzeznowąrewolucyjnąelitęwładzy.Wkażdymztych
przypadkówprawo(naprzykładwformiedekretówrewolucyjnychczy
decyzjirewolucyjnejwładzy)służyjakonarzędzieburzeniadotychcza-
sowegoładu,przekreślaniaistniejącegomoralnegoporządku,jestwięc
narzędziemdestrukcjilubjejprzejawem22.
WbardziejwysublimowanejformietemattenpodejmujeTadeusz
Rittnerwdwóchopowiadaniach–DuchywmieścieiMiędzynocą
abrzaskiem(todrugiemiałoscenicznąadaptacjęNieprzyjacielebo-
gatych).Wobrazienowegorewolucyjnegoporządku(dziejącegosię
uRittneraabstrakcyjnie,bezokreślenia,wjakimkrajuijakiejepoce
jestonwprowadzany)ważnemiejscezajmująinstytucjeprawa,kreś-
lonejednakjakswojezaprzeczenia.Takimprzykłademmogąbyćtak
zwanesądymłynków,będącebezpośrednimnarzędziemrepresji,po-
zbawionymjakiejkolwiekniezależności,iniezapewniającepodsądnym
żadnychpodmiotowychuprawnieńanigwarancjiprocesowych.Rittner
budujewięcodpowiedninastrójgrozyuczytelnikaprzezodwoływa-
niesięàreboursdokanonuprzyzwoitegopostępowaniasądowego23.
Ważnymelementemtematykiprawnejwdziełachliterackichsą
przedstawieniaosóbwykonującychrozmaitezawodyprawnicze(takie
jakzawódsędziego,adwokata,radcy,prokuratora,rejenta,komorni-
kaitd.).RichardPosner,analizującwątkiprawnewliteraturzeróż-
nychepok,zauważa,żeobrazprzedstawicieliprofesjiprawniczych
22Por.niżej:A.Ujazdowski,Carat,rewolucja,odrodzonaOjczyzna–prawo
w„Przedwiośniu”StefanaŻeromskiego.
23Por.niżej:B.Soloch,TadeuszRittner:nietakapolskarewolucja.
18
