Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałIII.Zasadyprawakarnego
53
oznieważającycharakterwypowiedziodniesiesiędozwyczajowegoodczytywania
określonegosłowaczyciągusłów,jakoniosącychznieważającązawartośćbądźniepo-
siadającychtakiejcechy.Niezwyklerzadkoustawodawcaodwołujesięwprostwzespole
znamiondopojęciaprzyjętychzwyczajów,jakwart.136§1k.k.,gdzieodsyłado
npowszechnieuznanychzwyczajówmiędzynarodowych”(przyczymzwyczajstanowi
jednozeźródełprawamiędzynarodowego).
Potrzecie,niebagatelnąrolęodgrywazwyczajjakoznoszącywogólespołecznąszkodli-
wośćklasyzachowań,konkurującwtymzakresiezfigurąpozaustawowychokoliczności
wyłączającychbezprawność(kontratypówpozaustawowych).Zaprzykładposłużyć
mogątzw.zwyczajowedowodywdzięczności,wpostacikwiatówczyczekoladek,wręcza-
nenauczycielompodkoniecrokuszkolnegoczyosobiewykonującejzawódmedyczny,
jakowyrazwdzięcznościzanauczaniealboopiekę.Przeważającaczęśćosóbprzyjmują-
cychtakiedowodywdzięcznościstanowiosobypełniącefunkcjepublicznewrozumieniu
art.115§19k.k.Powinnybyćonewobectegotraktowanejakosprawcyprzestępstwa
łapownictwabiernego(art.228§1k.k.,conajwyżejwpostaciwypadkumniejszejwagi,
§26).Skorojednakwspołeczeństwiepolskimstanowitopowszechnieprzyjętyzwyczaj,
niemożnamówićonaruszeniujakiejkolwieknormysankcjonowanej-naruszeniuczy
narażeniudobraprawnegonazagrożenieoraznaruszeniuzasadpostępowaniaztym
dobrem.Zachodzizatemprzypadekpierwotnejlegalnościzachowania,ogranicach
społecznietolerowanych(czywtymwypadkuraczej-akceptowanych),iniemapo-
trzebyprzechodzenianadalszyetapprawnokarnegowartościowania,ażdomomentu
określaniabezprawności,któramiałabyzostaćwyłączonaprzezfigurękontratypu.
Zachowaniespołecznieakceptowane,aprzynajmniejtolerowane,niemożezostać
uznanezaspołecznieszkodliwejużnaetapiekryminalizacji,konsekwentnierównież
naetapiestosowaniaustanowionychnormprawnokarnych.Takimodelbrakuodpo-
wiedzialnościkarnejzastosowalnyjestdocałejgrupytzw.kontratypówzwyczajowych
(obyczajówzwiązanychzzawarciemzwiązkumałżeńskiegoczyzróżnymiświętami).
Niestanowiąźródłaprawakarnego,wrozumieniuzasadynullumcrimensinelege,
orzecznictwosądoweanipoglądydoktryny.Rolądoktrynyjestdokonywaniewykładni
obowiązującychprzepisówprawnokarnychpoto,bymogłaztegoczerpaćpraktyka
organówściganiaiorganówwymiarusprawiedliwości.Wykładniata,wodróżnieniu
odwykładnidokonywanejprzezpraktykę,dysponujecałościowymoglądemprawa
karnegojakosystemu,nieograniczonymtylkodotychprzepisów,którestosowanesą
wpraktyce.Doktryna,dysponującnarzędziamirównieżwykładnisystemowejihisto-
rycznej,jestwstaniewsposóbprawidłowywytłumaczyćznaczenieisposóbstosowania
obowiązującegoprawakarnego.Zwykładnitejpraktykawymiarusprawiedliwości
korzysta,łagodnieujmując,dośćoszczędnie,przynajmniejwzakresieprawakarnego
materialnego,zakładającchyba,żelawinactionkrólujeponadlawinbooks,ato,co
6SzerzejW
.Kulesza[w:]W
.Wanatowska,W
.Kulesza,Odpowiedzialnośćprawnalekarza,Warszawa
1988,s.51-54.
46
