Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Zagadnieniawprowadzające
Przedmiotemnaukpenitencjarnychjestproblematykawykonywaniakarpozbawienia
wolności:kwestieprawapenitencjarnego,zagadnieniaresocjalizacjiskazanych,zapobiega-
niaichdemoralizacjiipowrotnościdoprzestępstwa.
Jednoznajważniejszychzagadnieńbadawczychnaukiprawakarnegotokryminaliza-
cja-wprowadzanieiutrzymywanieprzezustawodawcęodpowiedzialnościkarnejzadane
czyny.Wramachnaukiokryminalizacjimożliwejestwyróżnieniejejczęściopisowej-
zajmującejsięzagadnieniamirzeczywistychprzyczynuznaniadanegotypuczynuzaprze-
stępstwo,atymsamymanalizującejmotywystojąceupodstawdecyzjiustawodawcyso-
cjologicznego-orazczęścinormatywnej,tworzącejzasady,którymiwinienkierowaćsię
racjonalnyustawodawca,kryminalizującdaneczyny.
Mianemtypizacjiokreślasięzregułysyntetyczneujęcieopisudanegoczynuzabronio-
negowprzepisie.Przeciwieństwemredakcjisyntetycznejjestopiskazuistyczny,polegający
naprzytoczeniuwakcieprawnymszczegółowychopisówmożliwychdozaistnieniabądź
historyczniezaobserwowanychczynówzabronionych,mimowystępującychmiędzynimi
podobieństw.Opisykazuistyczne,rozbudowaneprzepisyopowtarzającychsiębliskoznacz-
nychterminach,sąefektembezrefleksyjnegopowielaniaprzepisówprawakarnegomiędzy-
narodowego,wtymeuropejskiego.
Głównązasadąkryminalizacjijestsubsydiarnośćprawakarnego.Wyrażasięonawzało-
żeniu,iżwprowadzenieprzepisukarnegostanowiostateczność(ultimaratio).Ustawodawca
możewprowadzaćkaralnośćdanegoczynuwsytuacjinieskutecznościzwalczaniadanejpato-
logiiprzyzastosowaniuprzepisówinnychdziałówprawa,tj.prawaadministracyjnegoiprawa
prywatnego.Wprowadzenieprzepisukarnegowinnobyćpoprzedzoneanaliząekonomiczną
sprowadzającąsiędoprzewagikomparatywnejkryminalizacjidanychczynów
6
.Skazaniaza
czynyprowadzączęstodostygmatyzacjisprawcówprzestępstw,atymsamymdoskutków
częstokroćpoważniejszychniżsamapatologia,którąchcezwalczaćustawodawca.
Zasadasubsydiarnościprawakarnegoznajdujezastosowaniewyłączniedoczynów,
wstosunkudoktórychpotencjalniemogąmiećzastosowanieprzepisyinnychdziałów
prawa.Przykłademtegorodzajuczynówsąprzestępstwaprawakarnegogospodarczego,do
którychmajązastosowaniesankcjecywilnoprawneczyteżsankcjeadministracyjne.Wsto-
sunkudoczęściprzestępstw,zewzględunaichistotę,niejestjednakżemożliwestosowa-
nie-wceluzapobieżeniatymczynom-innychprzepisówniżprzepisyprawakarnego.Do
grupytychczynówbędąnależałygłównieukształtowanehistorycznieprzestępstwatakie,
jak:zabójstwo,zgwałcenie,spowodowanieciężkiegouszczerbkunazdrowiu.
Wsytuacjirozszerzającejsięwspółpracymiędzynarodowejpaństw,dotyczącejróżnych
dziedzinżycia,corazczęściejprzesłankąkryminalizacjiniejestocenapatologiiwystępu-
jącychnatereniekraju,akonkretnezobowiązanieprzyjęteprzezpaństwowumowiemię-
dzynarodowej.Przykłademtejwspółpracyjestdalekoposuniętakryminalizacjazachowań
6Zastosowaniewekonomicznejanalizieprawaprzewagikomparatywnejprzybliża:R.Cooter,T.Ulen,Eko-
nomicznaanalizaprawa,Warszawa2009,s.38.
