Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałII.Budowaiwykładniaprzepisówprawakarnego
39
Częstobywatak,żedlawyjaśnieniatreściprzepisów,tj.ustalenianormypraw-
nej,jakawdanymwypadkupowinnabyćzastosowana,niejestwystarczające
użyciewykładnijęzykowej.Wtakichsytuacjachposługujemysięspecyficznymi
regułamilogikiformalnej,awszczególnościmetodamiwnioskowanialogiki
prawniczej.Ichzastosowaniepozwalanawyodrębnieniewykładnilogicznej.
Operujeonaokreślonymischematamiwnioskowania,wśródktórychnajistot-
niejszesą:
1)wnioskowanieamaioriadminus(dedukcyjne,zwiększegonamniejsze;
jeżeliustawazezwalanaczynieniewięcej,tymbardziejzezwalanaczynienie
mniej);
Przykład:
Jeżeliwświetleart.1§2k.k.przestępnośćczynuuchylaznikomystopieńjegospo-
łecznejszkodliwości,totymbardziejuchylijązupełnybraktakiejszkodliwości.
2)wnioskowanieaminoriadmaius(indukcyjne;zmniejszegonawiększe;
jeżeliustawazabraniaczynieniamniej,tymbardziejzabraniaczynieniawięcej);
Przykład:
Jeżelikaralnejestzatajaniedowodówniewinnościinnejosoby(art.236§1k.k.),
totymbardziejkaralnebędziezniszczenietakichdowodów.
3)wnioskowanieacontrario(zprzeciwieństwapojęć).
Przykład:
Jeżelizgodniezart.209§1k.k.karalnejestniewypłacenietrzechokresowych
świadczeńalimentacyjnych,zasądzonychwwyroku,toniebędzieprzestępstwem
czynpolegającynazwłocewuiszczeniudwóchświadczeńokresowych.
Jeżelizastosowaniemetodwykładnijęzykowejilogicznejniedajejednoznacz-
nychwynikówwprocesieustalenianormyprawnej,którąnależyzastosowaćdo
danegowypadku,towtakiejsytuacjitrzebasięgnąćdoinnychmetodwykładni.
Dużeznaczeniematuwykładniacelowościowa(teleologiczna),zmierzająca
dowyjaśnieniasensuprzepisuprzezustaleniecelu,jakichciałosiągnąćusta-
wodawcazajegopomocą.Pomocnemogąbyćwtymmotywyustawodawcze
zawartewprojekciedanejustawy,protokołyzposiedzeńzespołuczykomisji,
któratenprojektopracowała,itp.
Dopodstawowychmetodnależyrównieżwykładniasystemowa,któraposzu-
kujewyjaśnieniatreściprzepisunapodstawiejegomiejscaifunkcjiwsystemie
prawakarnego.
wykładnia
logiczna
wykładniatele-
ologiczna
wykładnia
systemowa
