Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PrawokonstytucyjnenaUniwersytecieLwowskimwokresiemiędzywojennym
15
Spórrozszerzałsięinabierałcorazwyraźniejznamionsprawypolitycznejoogólno-
państwowejdoniosłości.Chodziłoouaktywnieniewschodnichpołaciolbrzymiego
państwapolsko-litewskiego,oprzełamaniebizantyńsko-cerkiewnegoskostnienia,
owciągnięcietychobszarówworbitęnowoczesnychprądówkulturalnych.Aprzede
wszystkimościślejszezwiązanieichzkulturąpolską.Wydawałosię,żesprawęroz-
wiążezałożenieKolegiumKijowsko-Mohylańskiego.Społeczeństworuskiedomagało
sięjednakuniwersytetuweLwowie,gdziedysponowałosilnymośrodkiemszkolnym
(Stauropigia).WeLwowieistniałojużjednakod1608r.kolegiumjezuickie,wktórym
zakonwidziałzalążekprzyszłej,pełnoprawnejuczelniwyższejiczyniłwtymkierunku
konkretneprzygotowania.Energicznaakcjapropagandowajezuitównarzeczpodnie-
sieniatejszkołydorangiuczelniakademickiejzostałauwieńczonasukcesem.
20stycznia1661r.wKrakowieJanKazimierzwydałdyplomfundacyjnypełnego,
czterowydziałowego(równieżzwydziałamiświeckimiprawaimedycyny)uniwersy-
tetujezuickiegoweLwowie.Decyzjatazostałapotwierdzonaaktemkrólewskimwy-
danymwCzęstochowie5lutegotegożroku.OdtejdatylicząsiędziejeUniwersytetu
Lwowskiego.
Trudnojednakstwierdzić,czysłusznie.Ideauniwersytetujezuickiegowywołała
wkołachprzeciwnychzakonowigwałtowneiburzliwesprzeciwy,któreznalazłygłoś-
nyrezonansrównieżnasejmikachiwsejmie.Podichwrażeniemipokonsultacjach
znuncjuszemapostolskimwPolsce,papieżAleksanderVIIwstrzymałsięprzedosta-
tecznymzatwierdzeniemaktufundacyjnego.KolegiumjezuickieweLwowienadal
oczywiścieistniało,alepozbawionedeiureprzywilejówwyższejuczelni.Wyższą
szkołądlaLwowamiałabyć,jakdotychczas,AkademiaZamojska.Kolegiumjezuickie
funkcjonowałonadalpodnieoficjalnąnazwąakademii,będącszkołąraczejpółwyższą,
idopierow1758r.AugustIIIpotwierdziłfundacjęJanaKazimierza,określającuczel-
nięlwowskąjakoszkołęakademickązdwomawydziałami–teologiiifilozofii,alebez
prawanadawaniastopninaukowych.
Wr.1772dokonałasięaneksjaMałopolskiprzezAustrię,rokpóźniejdoszłodoka-
satyzakonujezuitów,cospowodowałoostatecznieprzekształcenieuczelnilwowskiej
wtzw.Theresianum,czyliAkademięStanową.Wtejformieprzetrwałaonado1784r.,
kiedytoJózefIIzałożył–nabazienaukowychzasobówpozakonnych
9–uniwersytet
zczteremawydziałami:teologii,filozofii,prawaimedycyny,złacinąjakojęzykiem
wykładowym.Uniwersytetjózefińskiprzetrwałdo1805r.,czylidookresuwojenna-
poleońskich,wktórymnakładynaszkolnictwogwałtowniezmalały,odbijającsię
szczególniedotkliwienastanieoświatyikulturywperyferyjnychprowincjachpań-
stwa.UniwersytetLwowskizamknięto,tworzącwjegomiejsceliceumocharakterze
szkołypółwyższej(czynawetzwykłeliceum
10).Stantenutrzymałsięażdoczasówpo
kongresiewiedeńskim.W1817r.uniwersytetzostałreaktywowany–namocyaktu
cesarzaFranciszkaI,jednakbezwydziałumedycznego–alejegopoziomniezmienił
sięnalepsze.Wydziałfilozoficznyzachowałnadalcharakterszkołyraczejśredniejniż
wyższej,wydziałprawamiałnastawienieczystopraktyczneikształciłfunkcjonariuszy
administracjiniższegoiśredniegostopnia.Językiemwykładowymformalniebyła
9Wklasztorzetrynitarskimurządzonouniwersytetigimnazjum;wprzyległymkościeleznalazłapo-
mieszczeniabibliotekauniwersytecka.
10F.Papée,HistoriamiastaLwowawzarysie,Lwów–Warszawa1924.
