Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
52
Rozdział3.Konstytucjajakoaktprawny
Innymprzejawemdążeniadostałościkonstytucjijestto,żeniektóreznichzawierają
tzw.przepisyniezmienialne.Sątoprzepisy,którezzałożeniaustrojodawcywyłączasię
spodmożliwościdokonywaniazmiany.Dlategonazywamyjejeszczeinaczejponad-
konstytucyjnymi(lubklauzulamiwieczystymi).Np.KonstytucjaFrancjiz1958r.sta-
nowi,żenRepublikańskaformarządówniemożebyćprzedmiotemzmianyKonstytucji
(art.89).PodobnieprzepisyniezmienialneznaniemieckaUstawaZasadniczaz1949r.
Dotycząonezasadyfederalizmuorazkoniecznościposzanowanianienaruszalnego
iniezbywalnegocharakterugodnościludzkiejiprawczłowieka.Możnapowiedzieć,
żesątoprzepisytabu.Jednązprzesłanekklarowaniasięowychregulacjijesttożsamość
konstytucji.nPonadkonstytucyjność”jestjednymzesposobówbudowaniaiwyraża-
niatożsamości.Takwięcusunięcietakiegoprzepisuzkonstytucjipowinnomiećten
skutek,żejednakonstytucjazastępujedrugą.Takawydajesiębyćcenakażdegotabu.
KonstytucjaRPz1997r.,formalniebiorąc,niezawieraprzepisówniezamienialnych.
Faktyczniejednakniektórejejprzepisy,jaknp.zasadagodnościczłowieka,sązpew-
nościąwyłączonespodmożliwościdokonaniazmian.
Prawodawcadążydozapewnieniastabilnościkonstytucjitakżeprzezzapewnieniejej
odpowiedniejnsztywności”
.Nadanietejwłaściwościprzepisomkonstytucjinastępuje
zapomocąstosunkowoprostychśrodkówformalnych.Doktrynaipraktykawypraco-
waływtejmierzewieleinteresującychrozwiązań.Najczęściejspotykanesąnastępujące:
zwiększonaliczbagłosującychzazmianą,zwiększonekworum,powtarzaniewniosku
rewizyjnegoprzezkilkalegislatur,niedopuszczalnośćzmianprzezkonstytucyjnie
wskazanyczas.Osobneznaczeniemaprzeprowadzaniereferendówzatwierdzających.
Ilustracjitakichrozwiązańniemusimyszukaćwinnychpaństwach.Oryginalnością
wyróżniałasięwtymzakresieKonstytucjamarcowaz1921r.,którawyodrębniałakil-
kaprocedurzmianswojejtreści,wrazzodpowiednimiinstytucjami(art.125).Jedną
znichmiałabyćrewizjaco25lat,takjakzakładałatowcześniejKonstytucja3maja
1791r.
Konstytucję,którejzmianajesttrudniejszaniżustawyzwykłej,nazywamysztywną.
Natomiastkonstytucjaelastycznacharakteryzujesiętym,żedlaswejzmianyniewy-
magaspecjalnegotrybu(mogłabyuleczmianie,takjakustawazwykła).Względność
tegopodziałuwynikaznastępującychargumentów:popierwsze,nsztywność”inela-
styczność”sąpojęciami,któremusząbyćodniesionedopewnegopunktuwyjścia,wa-
runkówlubkryterium.Naprzykładart.106KonstytucjiPRLz1952r.wskazywał,
żeustawatabyłasztywna:(zmianawymagałapoparcia2/3głosówwSejmie,przy
obecnościconajmniej1/2składuizby),jednakżefunkcjonowanieowychprzepisów
podrządamijednejpartiipolitycznejnskazywało”tęustawęnabycieelastyczną(Kon-
stytucjaPRLpodlegałastosunkowoczęstozmianom).Podrugie,konstytucjesąsztyw-
nezistotyrzeczy.Jesttoichwartość,zaśróżniąsięjedyniestopniemtejsztywności.
Wtymświetlenkonstytucjaelastyczna”byłabywięckategoriąwewnętrzniesprzecz-
ną.Potrzecie,nawetsztywnąkonstytucjęłatwojestobalić,anietylkoznowelizować.
