Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PrzemysławCzapliński
producentem,niepotrafiłozapewnićgodziwejpłacyanizaspokoić
podstawowychpotrzebmaterialnych;zamiastbronićzasadysprawie-
dliwościspołecznej–wpisanejwkonstytucję–władzawykorzysta-
łaswojeinstrumenty(milicja,wojsko,sądy)dozwiększeniaucisku
iutrzymaniapodziałówklasowych;powiększającasięodległośćmię-
dzyrzeczywistościądoświadczanąijejobrazemprzekazywanymprzez
rządowemediasprawiła,żewizerunektożsamościzbiorowejpodtrzy-
mywanyprzezkulturęoficjalną–wizerunekPolakówjakonaroduak-
ceptującegosocjalizmipojałtańskipodziałEuropy–utraciłswojąsiłę
jednoczącą.Tenpotrójnyprocesoznaczałrozpaddotychczasowego
ładusymbolicznego.
Zaufaniedopaństwaidoustroju,oficjalnewięzispołeczne,toż-
samośćzbiorowa,propagandoweujęcierzeczywistościpowojennej
zaczęływprzyspieszonymtempiepodlegaćerozji.Zbioroweracje
iemocjepowolikierowałysięprzeciwsocjalistycznemuustrojowi
isocjalistycznemupaństwu.Analizysocjologicznezlatsiedemdzie-
siątych
10
dowodziły,żePolacyodczuwająwięźzrodziną,zwłasnym
kręgiemznajomychizDnarodem”.Międzypoziomempodstawowym
(rodzina,znajomi)ipoziomemsymbolicznejwspólnotywyobrażonej
(jakpowiedziałbyBenedictAnderson)rozciągałasięspołecznapróż-
nia.Ściślejrzeczbiorąc,byłatopróżniawyobrażona:Polacypostrze-
galispołeczeństwojakotwórposkładanyzpoziomych–rodzinnych,
towarzyskich,koteryjnych,zawodowych–kręgów,wktórychjednostki
realizująswojepotrzeby;wpostrzeganiutymspołeczeństwoistniało
niejakospójnastruktura,leczjakowielośćosobnychgrup.Poglądten
byłjednakspóźnionywstosunkudopraktykjużprzezspołeczeństwo
stosowanych;próżnięwypełniałprzecieżgorączkowyruchsamoorga-
nizacji–opartynametodziepróbibłędów,czerpiącyzrozmaitych
(konspiracyjnych,samorządowych)tradycji,testującyróżnewarian-
tyskuteczności,aprzedewszystkimbędącyprojektemnowegoładu
całościowego.
10
Zob.S.Nowak,Systemwartościspołeczeństwopolskiego,DStudiaSocjologiczne”
1979,nr4,s.155–173.
10
