Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
50
ROZDZIAŁII
orazodpowiedzialnośćnormatywną22.Odpowiedzialnośćsprawczamamiejsce,
gdystwierdzamy,żeHktośjestsprawcączegoś”.Podmiotemtakiejodpowiedzial-
nościmożebyćnapewnoosobafizyczna,aleautortenniewykluczarównież
sprawstwaosóbprawnych.Przedmiotemtegorodzajuodpowiedzialnościjestzda-
rzenie,którezostałowywołane23.Odpowiedzialnośćzobowiązaniowawystępuje,
gdystwierdzimy,iżHpewnaosobajestzobowiązanadoczegoś”.Tegorodzaju
odpowiedzialnośćmożeodnosićsięzarównodoosóbfizycznych,jakiosóbpraw-
nych.Jejprzedmiotemmożebyćzarównoosobajakirzecz,aletakżeprzedmiot
abstrakcyjny,wtymnp.stanrzeczy24.Istotąodpowiedzialnościnormatywnejjest
zaśto,żeHktośmożeodkogośchciećczegośzewzględunato,żenastąpiło
jakieśzdarzenie,wzwiązkuzktórymobowiązującanormadajeuprawnienie
dotakiegożądania”25.Warunkiemprzypisaniaodpowiedzialnościnormatywnej
jestłącznewystąpienieczterechelementów.Popierwsze,musiistniećpodmiot
uprawnionydoreakcjiwobecosobyodpowiedzialnej.Podrugie,musiistnieć
podmiot,któremuzostanieprzypisanaodpowiedzialność.Tymipodmiotamiwjed-
nymidrugimprzypadkumogąbyćzarównoosobyfizyczne,jakiosobyprawne.
Trzecimwarunkiemjestistnieniezdarzenia,któreumożliwiaprzypisanieodpo-
wiedzialności,aczwartymistnienienormyupoważniającejpodmiotuprawniony
dopodjęciareakcjiwzględempodmiotuodpowiedzialnegozewzględunafakt
wystąpieniaowegozdarzenia26.A.Malecdochodzidowniosku,iżodpowiedzial-
nośćnormatywnąprzypisujemynapodstawieczynu,aczynten,względniejego
skutek,musinaruszaćnormęprawną27.Inaczejmasięnp.zodpowiedzialnością
moralną,któramożemiećmiejscetakżewtedy,gdyczynnienaruszanormypraw-
nej.OkolicznośćtaskłaniaA.Malcadowprowadzeniadodyskursuprawniczego
pojęciaHodpowiedzialnościsłusznościowej”,któraniejestzwiązanaznarusze-
niemnormyijestorzekananapodstawiewartościczynu.Przykłademsąm.in.tzw.
kontratypyoraztzw.klauzulewspółżyciaspołecznego.Wpierwszymprzypadku
prawodawcadopuszczabowiemsytuacje,gdyzłamanienormysankcjonowanej
nieprowadzidoprzypisaniaodpowiedzialnościkarnejwzwiązkuzwystąpie-
niemsytuacjikontratypowej.Występujące,zwłaszczawprawiecywilnym,tzw.
klauzulegeneralnenadużyciaprawapodmiotowego,tosytuacje,wktórychusta-
wodawcadopuszczapozbawienieochronydziałania,którejestzgodneznormą
22A.Malec,Arytmetykasumienia.Przyczynekdoteoriiodpowiedzialnościsłusznościowej,Biały-
stok2012,s.17–39;idem,Opojęciuodpowiedzialnościprawnej,HPrzeglądFilozoficzny”2012,nr2,
s.219in.
23A.Malec,Arytmetyka…,s.19.
24Ibidem,s.25–26.
25Ibidem,s.28.
26Ibidem,s.28–29.
27A.Malec,Opojęciu…,s.233.
