Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pojęcieiróżnerodzajeodpowiedzialnościrepresyjnej
20Pojęcieodpowiedzialnościrepresyjnej
53
Jestbezsporne,iżwjęzykuprawniczym,podobniejakwjęzykupotocznym,pojęcie
Hodpowiedzialność”bywaużywanewróżnychkontekstach,czasempozytywnych,
czasemnegatywnych,aczasemneutralnych.Sytuacjaulegniediametralnejzmianie
zchwilą,kiedydorzeczownikaHodpowiedzialność”dodamyprzymiotnikHrepre-
syjna”,wtedybowiemznikająwszelkiepozytywneorazneutralnekonotacjewyrazu
Hodpowiedzialność”,anamyślprzychodząjedyniekontekstynegatywne.Dzieje
siętakdlatego,żezwrotHrepresja”oznaczasuroweśrodkiodwetu,aHodpowie-
dzialnośćrepresyjna”znaczytyle,coHodpowiedzialnośćmającanaceluwymie-
rzeniekomuśsurowejkary”.Odpowiedzialnośćtegorodzajuutożsamiasięczęsto
zpojęciemHodpowiedzialnościkarnej”orazHodpowiedzialnościodwetowej”.Zaś
represjakarnatokaranieprzezpaństwosprawcyczynuzabronionegopodgroźbą
kary40.Istotniebowiemjesttak,iżpojęcieHodpowiedzialnościrepresyjnej”więk-
szościużytkownikówjęzykanaturalnegokojarzysięzodpowiedzialnościąkarną,
częstowręczzodpowiedzialnością,którajestbardzosurowa.
HRepresja”kojarzysięzaśznadmiernymi,częstoniezasłużonymiśrodkami
odwetowymi.Bardzozgrabnie,azarazemobrazowoopisałtoC.Znamierowski,
któregozdaniemdążnośćrepresyjną(potrzebarewanżu)wywołujesięwdziałaniu
represyjnym,którezaspokajaiuspokajagniewpokrzywdzonego.Jeżelijednak
poszkodowanywyładowujeswójgniewbezżadnejmiary,tojegodziałanierepre-
syjnemożewyrządzićsprawcynawetznaczniewiększąszkodęniżta,jakiejonsam
doznał41.Takie,częstonacechowanenegatywnie,skojarzeniewynikaniewątpliwie
zfaktu,iżwyrazHrepresja”częstoużywanyjestnaokreśleniesposobupostępo-
waniasystemówtotalitarnychwzględempodległejludności42.
Wliteraturzeprawniczejpodkreślasię,iżpojęcieHodpowiedzialnośćrepre-
syjna”używanejestjedyniewnauceprawaiworzecznictwie,bowiemżadenakt
prawnysięnimwprostnieposługuje43.Jeżelijednakrozbijemyowązbitkęsłowną
nadwaoddzielnewyrazyHodpowiedzialność”orazHrepresyjna”,tozauważymy,iż
pojęcieHodpowiedzialność”występujewwieluaktachprawnych.Możnabowiem
mówićoHodpowiedzialnościkarnej”,Hodpowiedzialnościcywilnej”,Hodpowie-
dzialnościdyscyplinarnej”,itd.
ZgołainaczejwyglądaużywaniewtekstachaktówprawnychokreśleniaHrepre-
syjna”.Niewystępujeonobowiemwzbytwieluaktachpowszechnieobowiązu-
jących.Wzasadziemożnamówićotrzechznaczeniach,wjakichsięgoużywa
wpolskimustawodawstwie.
40M.Szymczak(red.),Słownikjęzykapolskiego.Tomtrzeci,R-Z,Warszawa1981,s.47.
41C.Znamierowski,Wina…,s.87–88.
42PrzykładowooP
.Kładoczny,PrawojakonarzędzierepresjiwPolsceLudowej(1944-1956),
Warszawa2004.
43D.Danecka,W
.Radecki,Ustawaolasach.Komentarz,Warszawa2021,s.527–528.
