Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
21
zonty”,którego„ortodoksjaprzechodziław»ortopraksję«(ortopraxis)”
10;
„chrześcijańskiaktywista”,anietylko„sozercatelj”(medytującyobserwator),
którywalczyłoswojeideałyzapomocą„dobrogovorljivogjezika”(języka
pięknejwymowy)i„dobroleposti”(dobro-piękna,zespolonegodobraipiękna,
gr.kalokagathia)
11;„agapista”12;„humanista”13(wznaczeniuhumanizmubi-
zantyjskiego);„AleksanderMacedońskiserbskiejkultury!”
14,anawet:„rodo-
načelnik(przywódca)serbskiegohesychazmu”(?)
15i„pierwszyserbskiświato-
wiecorazpierwszypodróżnikpoświecie”
16.Wostatnichlatachśw.Savastałsię
także„największymserbskimnacjonalistą”.Wtymwypadkuniechniezmyli
nasjednakterminologia–zjednejstronychodzituoukrytypodtąnazwąpa-
triotyzm–lansowanąwśredniowieczuprzezświętegoideę„otačastvoljublja”
(miłościdoojczyzny),zdrugiejjednakstronytakżeozaktualizowanąideę,
którazawierawsobieelementyszowinizmuiksenofobii–tebowiem(opara-
doksie!)–wedługniektórychwspółczesnychideologówmiałybyświadczyć
o„największymumiłowaniuojczyznyinarodu”.Niebrakujetakżeczęstoprzy-
pominanychdziśokreśleń,przejętychjeszczezliteraturyśredniowiecznej:
„Sava–ojciecojcówcałejojczyznyswojej”(„otacotacasvegaotačastvasvo-
ga”)
17,czyteż„apostoł”,wymienianytużzaChrystusem–przezwspółczesnego
historykaRadovanaSamardžicia
18;„największyarchitektbogoczłowieczejkul-
turyprawosławnej”i„filozof”(o.JustinPopović)
19.
Cieszącesięwostatnichlatachniezwykłąpopularnościąetnopsychologiczne
badaniazpoczątkuXXwiekuJovanaCvijiciaorazVladimiraDvornikovicia
przypomniałytakże,iż„wnarodzieserbskimpozostałocośarchetypicznego
zsiłyosobowościśw.Savy”.AnalizafreskuświętegozmonasteruMileševa,
dokonanaprzezDvornikovicia
20,naktórymjegoniezwykłerysypodkreślają
fulmenocularum–jakprzekonująwspółcześninadmiaręzaangażowanipoli-
tycznie„znawcyśw.Savy”–mastanowićargumentnarzecztezyo„wyjątko-
wości(czytajwybraństwie)naroduserbskiego”.Zdaniemnatomiastśw.biskupa
NikolajaVelimirovicia:
WnimspotkałsięWschódzZachodemwpełnejharmonii.Byłskłonnydogłębokiej
medytacjijakczłowiekWschodu,aenergicznywdziałaniujakczłowiekZachodu.
10Dj.Slijepćević,IstorijaSrpskePravoslavneCrkve,Düsseldorf1978,s.142.
11D.Kalezić,SvetiSava,Beograd1996,s.14.
12Ibidem,s.17.
13Ibidem,s.125.
14D.Obolenski,Šestvizantijskihportreta,Beograd1991,s.17.
15I.Kolarić,op.cit.,s.212.
16Č.Marjanović,IstorijaSrpskeCrkve,Beograd2001(wyd.II),s.70.
17Domentijan,ŽivotsvetogaSaveiŽivotsvetogaSimeona,Beograd1988,s.188.
18R.Samardžić,SavaNemanjić–SvetiSava.Istorijaipredanje–zbornikSANU,Beograd
1979,s.454.
19Arhim.drJustinPopović,Svetosavljekaofilosofijaživota,Valjevo1993,passim.
20V.Dvorniković,KarakterologijaJugoslovena,Beograd2000(wydaniefototyp.z1939r.),
s.219.
