Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
74
Częśćpierwsza.Sekularyzacja.Krytykapewnejkategorii...
wolnościąwszystkich
56
.Alewłaśniejeśliwolnośćjestcelem
ikońcem,niemożebyćśrodkiem,służącymodegraniuroli,któ-
rąodegraćtunależy:roliabsolutnegokozłaofiarnegowsłuż-
bieabsolutnejdobroci.UAugustynaschemattenfunkcjonuje
wszaktylkodlatego,żepierwszyipóźniejdziedzicznygrzech
popełnionyzostałwstaniedoskonałejwolnościidziękitemu
możebyćwinątotalną;ludzkośćjakopodmiothistoriozoficz-
ny,którymozolnieprzebijasięprzezdziejeisięznichwyła-
nia,posiadatęwolnośćjedyniejakoideęidlategonieponosi
jeszczewsposóbciągłytejwiny,którąbyjejprzypisaćnależa-
ło.Jeślihistoriozofiawpostaciteodyceimabyćratunkiemdla
dobrociBoga,musibyćzaprzeczeniemjegowszechmocy–ta-
kierozumienierzeczy,doktóregodochodziVoltairewpolemice
zLeibnizem,maprawdopodobniecharakterateistyczny,jednak
niewsensieparadoksalnym,wjakimjeprezentujeMarquard,
leczwsensiedestruktywnym.Deficytyboskiejwszechmocy
otwierająbowiemmożliwośćikoniecznośćludzkiegoupełno-
mocnieniasięwhistorii.Pytanie,ktomatuponosićwinę,tra-
ciwyrazistośćiznaczeniewobliczupytaniaomoc.Gdzienicnie
można,niemożnatakżezawinić.
Voltaire’owskaquasi-teodyceaskończonejmocyjestde-
strukcyjna,ponieważzperspektywynowożytnościniespełnia
tegojednegooczekiwania,jakietamogłażywićwobecteody-
cei:ustanowieniaspolegliwości.Wszechmocjakotakaniejest
wprawdziespolegliwa,aletylkoonamożetakąbyć.Wnada-
nejjejprzezLeibnizanowożytnejpostaciteodyceaznajduje
sięjużpozagranicamiwszelkichfunkcjiteologicznych;jestco
prawdaczęściąprotestuoświeceniawobecBogawoliijego
Dpotentiaabsoluta”,aleniejesttorównoznacznezestwier-
dzeniem,żejejtematemniejestjużDBógłaskawy”,leczDBóg
sprawiedliwy”
57
.Wistocieoświecenieniejestzaintereso-
waneteodyceąwpierwszejkolejnościzpowodupytania
osprawiedliwość;jegoproblememjestproblemspolegliwości,
56Tamże,s.14.
57Tamże,s.171,przyp.20.
