Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.Rottermund(red.),Problemyedukacji,rehabilitacjiisocjalizacjiosóbniepełnosprawnych.TOM9,Kraków2009
ISBN:978-83-7850-368-2,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009
20SławomiraSadowska
Polewgląduwkulturoweobliczaupośledzenia
wperspektywiearcheologiidyskursów
Wsocjologiipodkreślasię,żekulturajestswoistegorodzajunskrzynkąznarzę-
dziami”-dostarczapulęzasobówdodziałania(P.Sztompka,2007,s.34).Kultura
zapewniadziałaniuorientacjęaksjologiczną,normatywnąipoznawczą.Tymsa-
mymstajesięważnymczynnikiemdeterminującym,wyzwalającym,sprzyjającym,
umożliwiającymdziałanialub-winnychokolicznościach-hamującymje,ograni-
czającymczyteżimzapobiegającym.MichelFoucault-lozofihistorykfrancuski,
którywywarłznacznywpływnaniektórenajnowszekierunkimyślisocjologicz-
nej-podkreśla,żenteraźniejszośćniebyłazawsze”,aobecneinstytucje,reguły
iprzekonanianieanijedyne,anikonieczne,aniodwieczne.Zgodniezpoglądem
MichelaFoucaultadziałaniaimyślenieczłonkówspołeczeństwakształtowane
przezukryteinieuświadomionestruktury,którewytwarzająsięhistorycznieimają
wielkątrwałość.Działająonejakbynzaplecami”podmiotówspołecznych.Foucault
określajemianemndyskursów”życiapotocznegoorazstrukturpoznawczych(epi-
stemes)aktywnościlozoficznejinaukowej(P.Sztompka,2003,s.394).
Nieulegawątpliwości,żeMichelFoucaultodwołujesiędokulturyjakosystemu,
któregoelementamidyskursyiobrazyświata,podkreślającjednocześniezmien-
nośćtegosystemu.Podobnestanowiskoodnajdujemywsystemowo-teoretycznej
iewolucyjnejkoncepcjikulturyMichaelaFleischera(2002,s.315-344).Określaon
kulturęjakobazującąnakomunikacjachrzeczywistośćznaków,którejmanifestacją
jestdrugarzeczywistość.Rzeczywistośćoznaczaobszarkognitywny,konstruktyw-
nyikolektywny,którymożnaopisaćzapomocąkonstrukcjiobiektówkulturowych.
Najważniejszymielementamisystemukulturyi-zuwaginajegokonkretnemanife-
stacje-drugiejrzeczywistościobrazyświataidyskursy(różnejkompleksowości),
wtyminterdyskurs(dyskurskulturyjednostkowej-kulturyobejmującejwszystkie
subkulturyznajdującesięnawspólnymterytoriumgeopolitycznym).Dyskursy
organizują(zapomocąoddziałującychwnichregułsemantyzacjimateriałudo-
puszczanegoprzezobrazświata)tworzeniedanejkonkretnejdrugiejrzeczywistości
przypomocykryteriówdostarczanychprzezobrazświata,aprecyzyjniej-przez
systemltrówobrazuświata.MichelFleischer(2002,s.388-393)wskazuje,żeobraz
światastanowiswoistyltrdladyskursuijednocześniepoprzezdyskursjestorga-
nizowany.Uznajeon,żeobrazświataposiadającytakkompleksowefunkcjezuwagi
naspecjalnekomponentyfunkcyjneskładasięzjęzykowegoikulturowegoobszaru
obrazuświata.Obszarkulturowyskładasięzkoleizkilkusubsystemóworóżnejsile
oddziaływania:komponentunaukowego,medialnego,politycznego,ekonomiczne-
go,religijnegoitp.Językowyobrazświatajestbardziejpodstawowyniżpozostałe
komponenty.Naaspektachjęzykowychnadbudowujesiękulturowyobrazświata,
ukierunkowanynaspecyficznepotrzebydanejmanifestacjikultury.Wartozauwa-
żyć,żenaukowyobrazświatandba”oaktualnośćmanifestacjiorazmodyfikacje
językowegoikulturowegoobrazuświata,przeorganizowujeobydwaobszarywtym
zakresie,wktórymonedotegodopuszczają.