Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ktojestklasykiemwsocjologii?
19
ki1959:150)6.Twierdzeniekulejewtedy,kiedyjegoorzeczenieodnosi
siędoklasyszerszejodtej,wstosunkudoktórejjewypowiedziano.
Kiedynatomiastorzeczenietwierdzeniastosujesiędoklasyzakreso-
wowęższej,wtedytwierdzenieskaczepozawyznaczonemugranice.Nie
mawięcadekwatności,gdynp.ogatunku(lubpodgatunku)twierdzisię
coś,cojestprawdziwedlacałegorodzaju.Albogdyorodzajutwierdzi
sięcoś,cojestprawdziwejedyniewstosunkudogatunku(podgatunku).
Twierdzeniaadekwatnesłużątemu,abywypowiadaćsiępraw-
dziwieotym,cowspólneiwyłączniewłaściwedanejklasiezjawisk
(kategoriiprzedmiotów).
Przezpojęciaogólne,czyliklasowe—pisałPetrażycki—należyrozu-
miećideęprzedmiotów,któreposiadająpewnecechy,toznaczyideętego
wszystkiego,codajesiępomyśleć,jakoposiadająceokreślonecechy.Przez
klasę(dział,rodzaj,gatunekitp.)należyrozumiećprzedmiotyodpowia-
dającetakiejidei,tj.wszystkieprzedmioty(rzeczy,zjawiskaitd.),które
posiadająlubmogąbyćpomyślanejakoposiadającedanecechy”(Petra-
życki1959:74).Winnymmiejscupisze,że:Pojęciaklasoweobejmują
ipowinnyobejmować[ś]wszystkiedającesiępomyślećprzedmiotylub
zjawiska,awtejliczbierównieżmożliwewprzyszłości,pożądaneitp.,
skorotylkoposiadająonelubmogąbyćpomyślanejakoposiadającedane
cechyklasowe(Petrażycki1960:245),.
Niewszystkiepojęciaklasowemająwartośćnaukową(Petrażycki
1959:125-127).Wartośćtęmajątylkotepojęcia,zapomocąktórych
możnautworzyćadekwatnetwierdzenia(teorie)naukowe.
6DwiestronydalejPetrażyckipisze:UAbyuniknąć[ś]teoriiabsolutniewadliwych,
niemapotrzebytworzyćcałkowiciepoprawnychklasipojęćklasowychirozumiećtego
wszystkiego,cojestdotegowymagane,leczwystarczy,mówiącogólnie,niestwierdzaćrze-
czy,którychniema,opieraćsięnafaktach,nadoświadczeniuiobserwacji,iwstrzymywać
sięoddowolnychfantazjiifikcji”
.
,WeWstępiedonaukiprawaimoralnościPetrażycki(1959:67)pisze,żeUsprawdzia-
nemwartościnaukowejteoretycznychpojęćklasowychjestadekwatnośćichdooparciana
nichteoriiadekwatnych,tj.adekwatnośćichwzględemjakichśorzeczeńteoretycznych”
.
