Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
RozdziałI.Rozwójprocesukarnegojakodziedzinyprawa...
WXVIIIwlnasiliłysiętakżepostulatyreformstudiówprawniczychwkie-
runkuograniczeniaprawarzymskiegoiprzedmiotówhistorycznychna
rzeczwzmocnienianauczaniaprawnarodowych(państwowych)26,co
miałopozytywnywpływnadyscyplinyniemającedużychmożliwości
rozwojuwramachnauczaniaprawarzymskiego,doktórychzaliczałosię
prawokarnelKlSójka-Zielińskawymieniadziedzinęjakoprzedmiot
specjalizacji,który-obokinnychnowychdziedzin-byłprzykładem
ukierunkowaniastudiówprawniczychwokresieOświecenianaceleuży-
teczno-praktyczne,czemuodpowiadałoodchodzenieodschematukształ-
ceniadoktorównobojgapraw”27lWybrzmiewałyrównieżopinienatemat
ideałuoświeconegoprawnika,comiałoznaczeniewkontekściemodelu
jegonauczanialWedługDiderotaprawnikaspirującydomianaprawo-
znawcy(jurisconsulte)powiniennłączyćteorięprawazpraktyką,mieć
głębokąznajomośćnietylkoustaw,lecziichpoczątkówiokoliczności,
wktórychonepowstawałylPownienznaćsensiduchaustaworazpostępy
wiedzyprawniczejiprzemiany,któreprzechodziła”28l
Jestcharakterystyczne,żepropagatoramiruchuhumanitarnego,którytak
znaczącowpłynąłnaprawokarne,niebyliwwiększościprawnicy,lecz
filozofowieiprzedstawicieleinnychdziedzin,walczącyohumanitarne
reformyustawodawczelSlSalmonowiczpisze,żewłączalisiędoniego
pisarze,adwokaci,dziennikarze,urzędnicy,anawetlekarze;brakowałozaś
przedstawicielieuropejskichuniwersyteckichwydziałówprawa,wktórych
naprzełomieXVIIIiXIXwldominowaliobrońcytradycjiizwolen-
nicyzachowaniastatusquo29lOdnajdawniejszychczasówistotnaczęść
koncepcjiidoktrynpenalnychpochodziodludzi,którzywcaleniebyli
26KlSójka-Zielińska,Historia...,sl201inl;W
lWołodkiewicz,Tradycjaprawa
rzymskiegowewspółczesnymprawiecywilnym,nPalestra”1987/10-11,sl66inl;autor
przytaczafragmentlistuDiderotaskierowanegodoKatarzynyII,wktórymtenpisze:
nniewykładasiętamanisłowaoprawiefrancuskim;niewięcejoprawienarodów;nic
onaszymkodeksiecywilnymanikarnym;niconaszychustawach;niconaszychzwy-
czajach;anioKonstytucjachPaństwa;nicoprawachwładców,nicoprawachpoddanych;
nicowolności,nicowłasności;nicoobowiązkachiumowachlCzymwięczajmująsię
tam?Zajmująsięprawemrzymskimwewszystkichjegodziałach-prawem,któreniema
prawieżadnegozwiązkuznaszym”(sl68)l
27KlSójka-Zielińska,Historia...,sl203l
28CytlzaW
lWołodkiewicz[w:]W
lWołodkiewicz,MlZabłocka,Praworzymskie.
Instytucje,Warszawa2014,Nbl2l
29SlSalmonowicz,Europa1777r.:odhumanitarnejkrytykiprawaobowiązującegopo
budowęnowychkodeksówkarnych,nStudiaIuridicaToruniensia”2017,tlXX,sl277l