Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Rozwójfonologicznymowydziecka
przezmałedzieckosąkorelacje,którezachodząpomiędzymechanizmami
percepcyjnymiawytwarzaniemprzezniedźwiękówodnarodzindowieku
około3-4lat”(Łobacz72005,s.233).Wynikibadańrozwojujęzykowego
dzieckapotwierdzają,żemaoncharakterprocesualny(Krajna72002,s.27)0
Częśćrejestrowanychzmianidentyfikowanajestjakopewneuniwersalne
prawidłowości,charakterystycznedlaróżnychjęzykówświata,innezaś
mogąświadczyćoprocesachidiosynkratycznych,idiolektalnych(Löwe7
1994,za:Krajna72002,s.27).Zpewnością„przejawemrozwojusłuchowego
(ł)sąwczesnezjawiskagłosowe(krzyk,głużenie,gaworzenie)”(Bigos7
2018,s.189)0
Pierwszyokresrozwojumowydzieckanazywanyjestokresemmelodii
(Kaczmarek71953,s.5)lubintonacji(Brenstiern-Pfanhauser71930,s.289)0
Wtymstadium,przypadającymna1.rokżyciadziecka,reagujeonoprzede
zywatenczasokresemprzedmownymdziecka,tzn.„okresemprzygoto-
wawczymdoopanowaniasystemujęzykowegoidoczynnościmówienia”
(Brajerski71967,s.27).ZkoleiPorayski-Pomstaokrestennazywastadium
przedjęzykowym,wktórym„formykomunikacjisąwysocespecyficzne”
(Porayski-Pomsta72015,s.171).
Krzykjestnietylkoaktemfizjologicznym,wzmożonączynnościąnarzą-
dówoddechowych(Brenstiern-Pfanhauser71930,s.287),alerównieżpierw-
szymdźwiękiem,jakiwydajedziecko.Jestzatempierwotnymsymptomem7
wktórymujawniasięekspresjajęzykowa.Wcześniejbowiem,wrozwoju
prenatalnym,mieliśmydoczynieniajedyniezpercepcjąmowy.Zapomocą
krzykudzieckoujawnia„wrodzonąpotrzebęodzywaniasię”(Smoczyński7
11Badaniapokazują,żerozwójmowydzieckarozpoczynasięowielewcześniej,bojeszcze
przedjegourodzeniem(Kornas-Biela,1993,s.149;Kurkowski,2013,s.27;Kielar-Turska,2012,
s.22-25).Włoniematkidziecko„nietylkoodbiera,różnicuje,aleizapamiętujebodźcedźwię-
kowo-wibracyjne”(Kornas-Biela,1993,s.149).Z.M.Kurkowskizauważa,że„wpierwszymtry-
mestrzerozwojuprenatalnegoorgansłuchujestnajlepiejrozwiniętymorganemzmysłowym.
Wfaziepłodowejnarządsłuchudoskonalisię.Między4.a5.miesiącempłódludzkizaczyna
reagowaćnabodźceakustyczne.Oznaczato,iżzarównoczęśćobwodowanarządusłuchu,
jakiczęśćośrodkowaodbieraiprzetwarzabodźcedźwiękoweorazudrażniająsiępołączenia
słuchowo-ruchowewośrodkowymukładzienerwowym”(Kurkowski,2013,s.27).Idalej
D.Kornas-Biela:„Stopnioworozwijasięrównieżwokresieprzedurodzeniowymzdolność
dzieckadoodbioruwypowiedziludzkiej.Dzieckonietylkosłyszywypowiedź,aleizapamię-
tujejązuwzględnieniemjejcharakterystycznychcech,chociażniemaonoprzyswojonego
pojęciadźwiękuaniświadomościróżnicyzachodzącejpomiędzydźwiękamimowy(ł).
Reprezentacja
poznawczadźwiękówrozwiniesiępóźniej,jużwokresiepostnatalnym”(Kor-
nas-Biela,1993,s.151).
–32–
