Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4
Wprowadzenie
10WPROWADZENIE
1010CELIZAKRESPRACY
Głównymcelempracybyłaanalizaprocesówprzeobrażeńzachodzącychwzagospodaro-
waniuprzestrzennymwwarszawskichosiedlachwillowych,którychbudowarozpoczęłasię
przeddrugąwojnąświatową.Badaneprzeobrażeniabyływynikiem,jakstwierdzono,zmian
wpolitycewładzkrajowychisamorządowych,aletakżeskutkiemniekontrolowanychdziałań
indywidualnychwłaścicieliposzczególnychnieruchomości.Transformacjewtymzakresiena-
siliłysięzwłaszczawostatnimdwudziestoleciu,występująctakżenaosiedlachuznanychza
wartościowehistorycznieikulturowo.
Jakoobszarbadańwybranosiedemosiedli,położonychwobecnychgranicachWarszawy,
wdzielnicach:Bielany,Bemowo,Włochyi-fragmentarycznie-Wola:
1)miasto-ogródMłociny,zwanedalejMłociny,
2)Boernerowo-OsiedleŁączności,zwanedalejBoernerowo,
3)miasto-ogródJelonekpółnocny,zwanedalejJelonekpłn.,
4)miasto-ogródJelonekpołudniowy,zwanedalejJelonekpłd.,
5)miasto-ogródNoweWłochyczęśćwschodnia,zwanedalejNoweWłochywsch.,
6)miasto-ogródNoweWłochyczęśćzachodnia,zwanedalejNoweWłochyzach.,
7)miasto-ogródStareWłochy,zwanedalejStareWłochy.
Osiedlawymienionewpunktachtrzecimiczwartymtworzyłypierwotniejedenzespółosie-
dlowy:miasto-ogródJelonek,awpunktachpiątym,szóstymisiódmym:miasto-ogródWło-
chy.Dlategogenezaichpowstaniaorazogólnyzarysprzekształceńzostałyopisanecałościo-
wo;natomiastwdalszejczęścipracytraktowanojeoddzielnie.Ichgranice,wodniesieniudo
współczesnejsiatkiulicznej1,pokazanonaryc.1.
PrzedIIwojnąświatowąosiedlatebyłypołożonepozagranicamimiasta.Dopierodecyzją
RadyMinistrówz1951r.,dotyczącązmianygranicstolicy,zostałydoniejwłączone.Natej
podstawieprzyłączonodoWarszawym.in.miastoWłochy,któreuzyskałoprawamiejskie
w1939r.orazgromady:zgminyBliznemiasto-ogródJelonekorazzgminyMłocinymiasto-
-ogródMłociny2.
Wybraneosiedlazakładanebyływnawiązaniudoideimiasta-ogrodu,spopularyzowanej
napoczątkudwudziestegowieku3.IdeatazyskałazwolennikówrównieżwPolsceidoczekała
sięwielurealizacji,wtymnaprzedmieściachWarszawy.Osiedlamiałycharakterwillowy,co
oznaczało,żebyłykomponowaneprzedewszystkimzzabudowyluźnej(wolnostojącej)lubgru-
powej(bliźniaczej),aletakżezwartej(szeregowej)oograniczonejwysokościdodwóch,trzech
kondygnacji.Wniektórychosiedlachnarzucanoformędachu,zasadękształtowaniaelewacji
frontowej,czysposóbogrodzeniadziałki.Rzadkoograniczanoilośćmieszkańwbudynku,stąd
częstowystępowaływnichbudynkiokilkumieszkaniach(tzw.willemiejskie).
Wybranedoanalizosiedlaniesąwpisanedorejestruzabytków,zatemniebyłychronione
zmocyprzepisówszczególnych.Ichochronęprzewidzianonatomiastwmiejscowychplanach
1
Podawanewpracylokalizacjeterenówiobiektówodnosząsiędoobecnychnazwulic.
2
DStolica”1951,nr10,str.4.
3
Twórcąteoriimiasta-ogrodubyłEbenezerHoward,stenografwangielskimparlamencie,urbanistaamator.Swoje
przemyśleniaprzedstawiłw1898r.wpracyTomorrow:aPeacefulPathtoRealReform.Wydaniedrugiez1902r.nosi
tytułGardenCitiesofTomorrow.W1912r.HowardprzybyłdoKrakowa.Miastonazwał:miastem-ogrodemznatural-
negorozwoju-zob.DArchitekt”,1912,z.8,str.82.
