Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wprowadzenie
zostałaprzyjętawPolsceiwkilkuinnychkrajachEuropyśrod-
kowo-wschodniej:nowoczesności,zktórejusuniętopostulaty
emancypacjiipodmiotowości,azastąpionojeparadygmatemmi-
litarno-kościelnymizależnościąodcierpienia-iwłasnego,iza-
dawanegoinnym.Powróttakiegowariantupolskiejnowoczesności
bardzojasnodajesięobserwowaćodpoczątkówXXIwieku.Maria
Janionmówiław2016rokuoobrocie,jakiwykonałnzaklętykrąg
polskości”,nakazującyPolakomznówiznówpowracaćdonieświa-
domościsiebieiwłasnychczynówjakodofundamentuzbiorowej
tożsamości.Janiondodaje,żentrwałanaszaniezdolnośćdomoder-
nizacjimaźródłowsferzefantazmatycznej,wkulturzeprzywiąza-
niazbiorowejnieświadomościdobólu,któregoźródełdotykamy
znajwiększymtrudem,poomacku.Naród,którynieumieistnieć
bezcierpienia,musisamsobiejezadawać”1(Janion,2016).Należy
dodać,żenamocytejsamejzasadymusionteżnieustanniezada-
waćcierpieniainnym.
Taksiążkapowstałajakopracabadawcza,jednakprzedewszyst-
kimjestopowieścią-coznaczy,żejejnarracjaumieszczazdarze-
nia,dokumenty,wypowiedziiobrazywtakimwzajemnymukładzie,
którypozwalajeodczytaćizrozumieć.Mojąintencjąbyłostworze-
niewarunkówdlanaświetleniaiodczytaniatychzdarzeńhistorii
urbanistykipolskiejorazhistoriiżydowskiej,którewhistoriografii
mająstatusjednostkowychiincydentalnych,objętychnieciągło-
ściąiniepowiązanychanizesobą,anizprzyjętymichronologiami.
Taksiążkajestopowieściąotym,cowtychhistoriachpozostaje
wtrwałyinormatywnysposóbniezrozumiałe.Niezrozumiałośćtaka
mawięcejniżjednoźródło.Jestonawznacznejczęścielementem
strategiizbiorowejnieświadomości,októrejmówiłaJanion,awięc
jestczęściąautonarracjiprzyjętejprzezzbiorowośćopękniętejtoż-
samości.Zbiorowośćtajestspajanaprzezobietnicemodernizacji,
alewtymsamymmomencietraktujeonanowoczesnąemancypację
1Jakdodajebadaczka,nstądpłynąszokującesadystycznefantazjeozmu-
szaniukobietdorodzeniapółmartwychdzieci,stądryciewgrobachofiarka-
tastrofylotniczej,zamachnazabytkiprzyrody,anawet-proszęsięniezdzi-
wić-upartekultywowanieenergetykiwęglowej,zasnuwającejmiastadymem
igrożącejnadchodzącązapaściącywilizacyjną”(Janion,2016).
