Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
11
ipodmiotowośćjakoegzystencjalnezagrożenia2(Janion,2016).
Niezrozumiałośćiincydentalnośćzdarzeńitekstówjesttakżecechą
historiiżydowskiej,opowiadanejjęzykiemchrześcijańskichgrup
dominujących.HistoriaŻydówtowtakimujęciuopowieść,wktó-
rejprześladowanamniejszośćretrospektywnieifałszywieuzyskuje
statusrównoprawnegopartnerawndialogu”polsko-czychrześci-
jańsko-żydowskim,akażdyprzejawprzemocylubwykluczeniajest
bagatelizowanyitracikontekst,stającsięoderwanymodrealiów
nekscesem”,nincydentem”lubnzaburzeniem”harmoniiiporządku.
Niezrozumiałośćtekstówizdarzeńjestwkońcuskutkiemtrwania
tradycyjnychrammetodologicznychhistoriijakonauki.Historia
jestdyscyplinąbadawczą,którazacelpracyhistoryczkiihistoryka
stawiauzyskaniemożliwiedokładnejiwiernejrekonstrukcjizda-
rzeń,utworzenienbezstronnej”relacjiniosącejwmożliwieczystej
postaciwiedzęoprzeszłości,alektóracofasięprzedkrytycznąana-
liząuzyskanejwtejsposóbwiedzy.Takametodologia,oilewogóle
pozwalanatworzenietekstówhistorycznychbędącychspójnymi
odwzorowaniamizdarzeń,pozostawiajednakodbiorcówiodbior-
czynietychtekstówbeznarzędzisłużącychkonfrontacjiwiedzy
historycznejznarracjamitożsamościzbiorowej,stojącymiczęsto
wotwartejsprzecznościwobectejwiedzy.Narracjęoprzeszłości
zatrudnionądospołecznychlubpolitycznychzadańnazywasięnpa-
mięcią”,separującjąwobecnhistorii”,atymsamymwystawiającją
naryzykonadużyćiczyniączniejtworzywopolitykihistorycznej.
Otakiejstrukturalnejniezrozumiałościtekstówhistorycznych
izdarzeńprzeznieopisywanychpisałpodkonieclat60.XXwieku
2Janionstwierdza,żenPrzemysławCzaplińskiokreśliłowobłędnekoło
jakoantynomicznydryf-sprzecznośćmiędzymodernizacjąamodernizmem.
Tendrugiwymagawłaśniewysiłkuintelektualnegoiodnowieniaznaczeń
wspólnoty-wymagajejdesakralizacjijakowarunkurzeczywistegoupod-
miotowienia.Takrozumianymodernizmżądaemancypacjimniejszości,po-
szanowaniaprawjednostek,rzeczywistejrównościpłci.Niedasiętopogodzić
zdążeniamiprawicy.«Jednichcądoprzodu,ainniniechcądotyłu»-pisze
Czaplińskiidodaje-«samisobiejesteśmykuląunogi».(ł)Dziśobserwuje-
myoczywisty,centralnieplanowanyzwrotkukulturzeupadłego,epigońskiego
romantyzmu-kanonstereotypówbogoojczyźnianychiSmoleńskjakonowy
mesjanistycznymitmająscalaćikoićskrzywdzonychiponiżonych(ł)”(Ja-
nion,2016;podkreślenieworyginale).
