Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1:Dziejerolnictwanaziemiachpolskich...
17
rolniczej-produkcjaroślinnaizwierzęca,ściślesięzesobąpowiązały,aich
związekdodzisiajjestnierozerwalny.
Upodstaworganizacjispołeczeństwależałarodzinaindywidualna,oparta
namałżeństwieparzystym.Jednostkęnadrzędnątakiejorganizacjistanowił
ród-czylizrzeszenierodzinzłączonychwięzamipokrewieństwa.Ródza-
mieszkiwałjednąosadę.Ulepszonenarzędzia,umożliwiająceuzyskiwanie
wyższychplonówizatrzymywaniedlasiebienadwyżek,byłyprzyczynąwy-
łamywaniasięniektórychrolnikówzramgospodarkizbiorowej.Pociągałoto
zasobąrozkładinstytucjirodowychiosłabiałoznaczeniewięzówkrwi.Wten
sposóbpowstawałyosiedlamieszane,awięcwspólnotaterytorialna,sąsiedzka
lubwiejska,wktórejgruntyuprawneiprzyzagrodowenależałydorodzin,
natomiastlasy,pastwiska,łąkiitp.użytkowanowspólnie.Zbiegiemczasuite
użytkistawałysięwłasnościąprywatną,atylkolasypozostawaływspólne.
Takiepoczątkimiaływłaściweorganizmywiejskie,którewrozwiniętejformie
przetrwałydodziś[Wielowiejski,1976].
Elementynowychstosunkówspołeczno-gospodarczych,zaznaczającesię
wokresierzymskim,dochodządopełnegorozwojuw
okresiewczesnofeudal-
nym
.Pookresiepewnegozahamowania,któregoprzyczynąbyływędrówki
ludów,nastąpiłprawdopodobnieodVIIw.dalszyrozwójrolnictwa,atakże
hutnictwaikowalstwa.Upowszechniłosięstałerolnictwoorne.Rozpadłysię
rodypatriarchalne,nastąpiłwzrostzróżnicowaniamajątkowego.Małerodziny
usamodzielniłysięgospodarczo,umocniłasięorganizacjawspólnotterytorial-
nych.Ukształtowałsięustrójfeudalnyinastąpiłpodziałludności,wzasadzie
dotądsobierównej,nawyraźniezróżnicowaneklasyspołeczne.Podstawowe
znaczeniewcałokształcieprzemiangospodarczo-społecznychwczesnegośre-
dniowieczamiałoupowszechnieniewciąguVII-VIIIw.rolnictwaornegoze
stałąuprawąpólzapomocąradłaizwiększeniepogłowiabydłazapewniają-
cegoniezbędnąsiłępociągową.Bardziejprzedsiębiorczerodzinyzaczęłysię
bogacić,tworzącstarszyznęopolną,dysponującąstosunkowodużymizapa-
samiziarna,bydłainarzędzi.Posiadanietychdóbrpozwoliłojejpodporząd-
kowaćsobiebiedniejszychopolaniprzybyszów[Bański,2009].Zależnośćta
pozwalałabogatszymwykorzystywaćpracęwolnych,leczuboższychludzi,
cowpołączeniuzrobociznąniewolnychorazdysponowaniemznacznymi
środkamimaterialnymi,stwarzałowarunkipowiększeniawłasnychobsza-
rów.Dużeobszaryorazdostatekrobociznyumożliwiałyrozwijaniewtych
dobrach,obokprodukcjiroślinnej,chowuzwierząt,takżegospodarkileśnej
iwodnej,dostarczającejzwierzyny,miodu,rybitd.[Hensel,1964].
