Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Produkcjarolniczaaturystyka
Podstawowymsystememrolnictwawczesnegofeudalizmubyłapocząt-
kowogospodarkaprzemienno-odłogowa.Polegałaonanarokrocznymob-
siewaniuokreślonegokawałkapola,ażdojegocałkowitegowyjałowienia,
czyliwyczerpaniaskładnikówżyzności.Beznawożenianietrwałotojednak
dłużejniż6-7lat.Poupływietegoczasubranopoduprawęsąsiedniobszar,
natomiastdawnepolena15-20latpozostawałoodłogiem,użytkowanym
jakopastwisko.Okresuprawydanegokawałkaziemibyłznaczniekrótszyod
okresujegoodłogowania,azatemareałpastwiskprzewyższałpowierzchnię
gruntówornych,którezresztąmiałyrozmaitykształtorazwielkośćizregu-
łyleżaływkilkumiejscach-conajmniejwdwóch,gdyżoddzielnychniw
wymagałachoćbyróżnauprawaisiewoziminijarzyn.Charakterystyczne
byłyprzytymwahaniaareałuuprawnegowposzczególnychlatach.Obszary
objęteprzezpowyższysystemszybkorosły.Sprzyjałotemuszeregczynników
(m.in.stabilizacjaosadnictwaorazkorzystnasytuacjagospodarczo-społeczna
wolnychczłonkówopolauzaraniafeudalizmu).Rosłoteżpogłowiezwierząt
irozszerzałasięuprawaozimin.Wtychwarunkachmożnabyłozastosować
bardziejintensywnąuprawę,zaczętoskracaćczasodłogowaniairegulowaćich
powierzchnię.Wkońcuwieloletnieodłogiprzekształciłysięwjednoroczny
ugór.Wtensposóbpowstałsystemugorowy,reprezentowanyprzeztrójpo-
lówkęnieregularną.Charakteryzowałasięonajednorocznymugorowaniem
polapodwuletnimużytkowaniuorazbezładnąszachownicąpól.Trójpolówka
tamiałateżcośwrodzajupłodozmianu:ozimina-jarzyna−ugór.Takaforma
ukształtowałasiędopierowciąguXIw.Początkowotrójpolówkęcechowała
dużaróżnorodnośćwzakresiezmianowaniaroślin,czasuugorowaniaitp.,
podobniejakirozmaitybyłrozłógposzczególnychgospodarstw-amianowi-
cie,ichniewielkiepólkaonieregularnychkształtachleżaływśródnieużytków,
zarośli,lasówiłąk.Stądteżpowierzchniazasiewówniemogłabyćcorocznie
jednakowa.
Oboktrójpolówkiwystępowała,prawdopodobnie,dwupolówkanieregu-
larna,polegającanatym,żegdymniejwięcejjednapołowagospodarstwa
ugorowała,drugąobsiewanozbożamiozimymiijarymi.Niemiałaonajed-
naknigdywiększegoznaczenia.Wuprawierolinadalpanowałyradłarylco-
weipłozowe,uzbrojonewżelazneradlice,częstowzmocnionesłupicą,gdyż
tegowymagałkrój,przecinającyspoistąglebęikorzenieroślin,copełniło
szczególnąrolępodczasuprawyglebciężkichiugorów.Uzupełnienieradła
stanowiłabrona,niezbędnadorozbijaniabrył,atakżeprzykrywaniawysia-
negoziarna.Obokbronwykonanychzpniaświerka(sękatki)używanoteż
innychkonstrukcji,jaknp.bronlaskowych,uplecionychzprętówleszczyny
