Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Podstawyprognozowania
wielkośćsprzedażylubzatrudnienia,inflacjaitp.Następnietrzebaokreślić
okres,któregodotyczyprognoza,orazdopuszczalnybłądprognozy.
(b)Wybórzmiennych.Należyokreślićzmienną(zmienne)prognozowanąoraz
zmienne,któremająwpływnazachowaniesięprognozowanegozjawiska.
Wprzypadkunajprostszychszeregówczasowychzmiennątąjestczas.Problem
wyboruzmiennychwpływającychnaprognozowanezjawiskoniekiedyjest
trudny.Zjednejstrony,zbytdużozmiennychnadmiernieskomplikujemodel.
Zdrugiejstrony,zbytmałaichliczbaprowadzidodużejrozbieżnościmodelu
irzeczywistości.Podokonaniuwyboruzmiennychokreślasiępowiązania
międzynimi.
(c)Uzyskanieiwstępnaanalizadanych.Pookreśleniuzmiennychnależy
zgromadzićniezbędnedaneorazokreślić,jakizakresdanychjestinteresujący.
Uwzględnieniewszystkichposiadanychdanychmożebyćnieceloweczywręcz
błędne.Załóżmy,żechcemywyodrębnićcyklekoniunkturalnewpolskim
budownictwie.Niemawiększegouzasadnieniaopieraniesięnadanychsprzed
roku1989,kiedynastąpiłazmianasystemowaigospodarkazaczęłarządzićsię
innyminiżwcześniejprawami.Pozgromadzeniudanychnależyjeprzeanalizo-
waćorazuporządkować.Trzebazwrócićuwagę,czyniebrakujedanychiczy
niemadanychnietypowych.Danebrakującemożnaniekiedyuzupełnić
wartościamiszacunkowymi.Częstozachodzikoniecznośćagregacjidanych,
czyliichsumowania(np.zamianadanychmiesięcznychnakwartalne).
Koniecznateżmożebyćtransformacjadanych.Przykłademjestuwzględnienie
inflacji.Dokonujesięodniesieniawartościdotegosamegookresu(dyskon-
towanie).Innymprzykłademjestprzeliczaniewartościnaosobę(dzień,
powierzchnięitp.).Dużesklepyosiągająwyższeobrotyniżtemniejsze.Po
przeliczeniunaliczbęzatrudnionychosóbproporcjemogąbyćzupełnieinne.
(d)Wybórmetody.Zależytoodwieluczynników.Pierwszymjestcharakter
posiadanychdanych(ilościowe,jakościowe).Wprzypadkuszeregówczaso-
wychnależyprzedwyboremmetodydokonaćocenyszeregupodkątemjego
własnościiskładowych.Innemetodystosujesiędlaszeregówoscylujących
wokółstałejwartości,jeszczeinnedlaszeregówztrendem,wreszcieinne,gdy
występujezjawiskoperiodyczności.Drugimczynnikiemjestprzyjęciepostawy
pasywnejlubaktywnej.Wpostawiepasywnejzakładasię,żeprzyszłośćjest
następstwemprzeszłości,przyczymwprzyszłościwystąpiąpodobnezależno-
ścipomiędzyzmiennymijakwprzeszłości.Zjawiskacechujedużabezwład-
ność,dlategowystarczyznaleźćzależnościpomiędzyzmiennymiwprzeszłości,
abymócwnioskowaćoprzyszłości.Typowemetodystosowanepoprzyjęciu
postawypasywnejtoanalizaszeregówczasowychorazwykorzystaniemodeli
ekonometrycznychzestałymiwczasieparametrami.Postawaaktywnazkolei
zakłada,żeprzyszłośćniejestażtakzależnaodprzeszłości,jakprzyjmowano
wpostawiepasywnej.Mogąsięzatemwprzyszłościpojawićinneniżwprze-
szłościzwiązkipomiędzyzmiennymi.Konsekwencjąprzyjęciapostawyaktyw-
nejmożebyćwybórjednejzmetodheurystycznychlubmodeluzezmiennymi
