Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Projektowaniepracyazadowoleniezpracy.Modyfkacjakoncepcji…
rozróżnieniedwóchodrębnychbiegunówzadowolenia,byływażnymkrokiemde-
terminującymdalszepracebadaczyzajmującychsięproblematykązadowolenia
pracownikówiprojektowaniapracy.
ModelJCMHackmanaiOldhama(1980)jestnajbardziejznaną(inajczęściej
cytowaną)koncepcjąznurtuwork-design.Wielupraktykówzzakresuzarządza-
niazasobamiludzkimistarasiętakorganizowaćpracęswoichpodwładnych,aby
spełniałaona„wymagania”postulowaneprzeztękoncepcję.
HackmaniOldham(1980)wyróżnilitrzypsychologicznestany,krytyczne
wprocesiedeterminowaniamotywacjiwewnętrznejpracownikaijegosatysfak-
cjizfunkcjonowaniawobszarzezawodowym(autorzywprowadzilipojęcie„kry-
tyczne”wcelupodkreśleniafaktu,iżww.stanypsychologicznesąniezbędne,
abymówićozadowoleniupodmiotu):(1)poczuciesensowności(meaningful-
ness)–pracownikmusipostrzegaćswojąpracęjakoważnąimającąznaczenie
(wkontekściewyznawanegosystemuwartości);(2)poczucieodpowiedzialności
(responsibility)–pracownikmusimiećprzekonanie,żejestosobiście(poprzez
realizowanedziałaniaipodejmowanedecyzje)odpowiedzialnyzawynikipracy;
(3)znajomośćrezultatów(knowledgeofresults)–pracownikmusiwiedzieć,jakie
sąwynikijegodziałań.
Opisanewyżejstanypsychologicznepojawiająsięwsytuacji,gdypracacha-
rakteryzujesiępięciomacechami:
1)różnorodnościąumiejętności(skillvariety)–cechataoznaczastopień,
wjakimpracawymagazaangażowaniazróżnicowanychumiejętności
izdolnościwcelurealizacjizadań;
2)tożsamościązadań(taskidentity)–cechataoznaczastopień,wjakim
pracawymagawykonywaniausługlubproduktówjakocałości,odpocząt-
kudokońca;
3)znaczeniempracy(tasksignificance)–cechataoznaczastopień,wjakim
pracawpływanażycieifunkcjonowanieinnychosóbiszerszegospołe-
czeństwa;
4)autonomią(autonomy)–cechataoznaczastopień,wjakimpracadaje
swobodęiniezależnośćwzakresiepodejmowaniadecyzji;
5)informacjamizwrotnymi(feedbackfromjob)–cechataoznaczastopień,
wjakimpracadostarczabezpośrednichijasnychinformacjinatemat
efektywnościdziałań.
Trzypierwszecechyprowadządopoczuciasensowności,autonomiade-
terminujepoczucieodpowiedzialności,podczasgdyinformacjezwrotnezwięk-
szająświadomośćodnośniedorezultatówdziałań.Opisanezależnościilustruje
rysunek1.
Napodstawiewyróżnionychcechcechmożnaobliczyćtzw.ogólnypotencjał
motywacyjny(MPS)danejpracy:MPS=(różnorodnośćumiejętności+tożsa-
mośćzadań+znaczeniepracy)/3xautonomiaxinformacjezwrotne.Praca,
któraposiadawysokiogólnypotencjałmotywacyjny,powinnamiećwysokienatę-
żenieconajmniejjednejztrzechcechprowadzącychdopoczuciasensowności,
jednocześniemusimiećwysokipoziomautonomiiorazdostarczaćbezpośrednie
ijasneinformacjezwrotne.
